بسم ا... الرحمن الرحیم
محورهای عملیات روانی- رسانه‌ای
( فارس، تسنیم،‌ نسیم، مهر، باشگاه خبرنگاران و روزنامه‌ی وطن امروز )

•  تحقیر شرکت‌های ملی بهره‌بردار در مصوبه الگوی جدید قراردادهای نفتی هیأت وزیران، از موضوعاتی بود که خبرگزاری فارس به آن پرداخت و اعلام کرد که از سال ۵۳ واگذاری تولید به خارجی‌ها ممنوع شد و تصویب امکان مجدد واگذاری تولید به خارجیان اذعان به ناتوانی در عملی ساختن اندیشه‌های استقلال طلبانه نیروهای ملی صنعت نفت ظرف چهل سال گذشته و بازگشت به دوران سلطنت پهلوی آن هم حتی حکومت پهلوی قبل از تصویب قانون نفت ۵۳ محسوب می‌شود. فارس با اشاره به قوانین جدید نفتی تصویب شده در سال 94 عنوان کرد که هیأت وزیران در خصوص شرایط عمومی، ساختار و الگوی قراردادهای بالادستی نفت و گاز، با اتخاذ رویکردی کاملاً برعکس، تأکید زیادی روی اعطای تولید و بهره‌برداری به شرکت‌های خارجی شده است.

در ماده تصویب‌نامه قراردادهای نفتی به سه دسته تقسیم شده است و در هر سه روش بهره‌برداری بخشی جداناپذیر از این روش‌ها قلمداد شده است. این رسانه با اشاره به جزئیات و تبصره‌ها در قراردادهای جدید نفتی و امتیازات بیش از حد به شرکت های خارجی اعلام کرد بعد از انقلاب اسلامی، همین شرکت‌های تابعه شرکت ملی نفت ایران توانسته‌اند به رغم تحریم‌ها و تضییقات بین‌المللی و با کم‌ترین هزینه و امکانات میادین نفت و گاز کشور را مورد بهره‌برداری قرار دهند و با کمترین حوادث میلیون‌ها بشکه نفت تولید کنند.

واقعاً باعث تعجب و تأسف است که چنین تصویب‌نامه‌ای امضا شده است. به نظر می‌رسد هنگام امضای این تصویب‌نامه از مفاد و آثار اجرایی آن، اطلاع کافی وجود نداشته است والا با تأمل بیشتری در این باره اقدام می‌شد. هیچ کس – انشاالله - در بین مسئولان کشور وجود ندارد که چنین تصویری از شرکت‌های تابعه شرکت ملی نفت ایران داشته باشد و بخواهد این چنین آنها را مورد تحقیر قرار دهد. صرف چنین تصور محقرانه‌ای خود خطایی نابخشودنی است و گنجاندن آن در یک مصوبه دولتی و رسمی گناهی عظیم تر است که باید به سرعت اصلاح شود.

• اعلام رکود در کشور در سال 94 از سوی بانک مرکزی، بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های مذکور داشته است. اکثر رسانه‌ها عنوان کردند که در نماگرهای اقتصادی منتشر شده توسط بانک مرکزی در حوزه صنعت، شاخص تولید کارگاه‌های صنعتی کاهش داشته است. در ادامه گزارش‌ها آمده است که بر در 3 ماهه اول امسال شاخص تولید کارگاه‌های صنعتی 4.2 درصد کاهش یافته و جواز تاسیس واحدهای

صنعتی از لحاظ تعداد 6.4 درصد و از نظر ارزش سرمایه‌گذاری 23.7 درصد کاهش داشته است. کاهش 0.4 درصدی صادرات
نفت خام و کاهش 17.8 درصدی صدور پروانه‌های ساختمانی از مواردی بود که در این گزارش به آنها اشاره شده است.

• رئیس کنفدراسیون صادرات در مصاحبه‌ای با خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه برجام تنها تحریم‌های ثانویه ایران را لغو می‌کند و تحریم‌های اولیه پا برجاست، اعلام کرد تحریم جدید آمریکا که تردد و سفر به ایران را محدود می‌کند همکاری‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری خارجی در کشور را کمرنگ خواهد کرد.

محمد لاهوتی در بخش دیگری از سخنان خود درمورد مصوبه اخیر کنگره آمریکا درمورد اعمال محدودیت برای افرادی که به ایران سفر می‌کنند اظهار داشت که این مسئله شرکت‌های اروپایی را با مشکل مواجه می‌کند چرا که بسیاری از این شرکت‌ها با آمریکا مراوده تجاری دارند و حتی ممکن است نمایندگی‌هایی داشته باشند و به نوعی از حضور در بازار ما منع می‌شوند. وی همچنین موضوع گردشگری را بسیار حائز اهمیت دانست و عنوان کرد که 38 کشور مهم با آمریکا موضوع لغو روادید را دارند که با مصوبه اخیر در صورت سفر به 4 کشور از جمله ایران ملزم به اخذ روادید هستند و این مسئله سبب می‌شود تا حضور شرکت‌ها و سرمایه‌گذارانی که نیاز به رفت‌ و آمد در ایران را دارد کمرنگ کند.

• بررسی پرونده رانت 650 میلیون یورویی در شورای رقابت از مواردی بود که محمدعلی مددی عضو شورای رقابت به آن اشاره کرد و گفته است که در این جلسه موضوع رانت واردات 650 میلیون یورویی نهاده‌ دامی توسط یک واردکننده مورد بحث و بررسی قرار گرفت اما نتیجه‌گیری در مورد مسائل شنیده شده به هفته آینده موکول شد. وی همچنین داشت که بانک مرکزی با سفارش آقای نعمت‌زاده وزیر صنعت فرصتی انحصاری را برای واردات نهاده‌های دامی توسط آقای مدلل در زمانی که دامداران به شدت به کنجاله نیاز داشتند فراهم کردند که در نهایت این کار کاملا غیر رقابتی بوده و با دادن فرصت واردات، فقط به یک واردکننده و گرفتن فرصت واردات از سایر واردکنندگان موجب خسارت به تولید‌کنندگان شدند، چرا که این واردکننده از فرصت مذکور برای فروش چند درصد گرانتر محصول وارداتی‌اش سوء استفاده کرد.

مددی در ادامه صحبت‌هایش این سوال را مطرح کرد که چرا نعمت زاده وزیر صنعت و معدن و بانک مرکزی این فرصت را به صورت بخشنامه و برای همه واردکنندگان فراهم نکردند و منجر به واردات غیر رقابتی نهاده‌های دامی توسط یک نفر شدند.

• معاون شرکت ملی صنایع پتروشیمی با اشاره به اینکه سال آینده برای اقتصاد کشور به دلیل بازی مصرف‌کنندگان با قیمت نفت خام سال بسیار سختی خواهد بود اعلام کرد که با این حجم درآمد نفتی
دولت توان پرداخت یارانه‌های نقدی را هم نخواهد داشت. تسنیم با اشاره به اظهارات محمدحسن پیوندی 51امین سالگرد تاسیس شرکت ملی صنایع پتروشیمی می‌نویسد: وی با تاکید بر اینکه دولت در بخش پتروشیمی چاره‌ای ندارد جز اینکه زیرساخت‌های مورد نیاز این صنعت را ایجاد کند اعلام کرد بدون ایجاد زیرساخت‌ها جذب سرمایه‌گذار غیرممکن است؛ در 97 درصد رفت و آمدهایی که برای حضور در طرح‌های نفتی ایران انجام شد مشکل اساسی آنها نبود زیرساخت بود. حتی با وجود مزیت خوراک و دادن تخفیف نمی‌توان سرمایه‌گذار جذب کرد مگر اینکه زیرساخت‌های مورد نیاز صنعت پتروشیمی ایجاد شود.

• روزنامه وطن امروز در گزارشی با عنوان "هشدار به دولت رکود" اعلام کرد که 205 نماینده مجلس در نامه‌ای به روحانی خواستار اقدام عملی برای عبور از رکود عمیق و بی‌سابقه شدند. در این گزارش آمده است که دیروز 205 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، حل مشکل رکود بی‌سابقه حاکم بر اقتصاد کشور، اشتغالزایی و جلوگیری از ورود کالاهای مشابه را خواستار شدند.محمد دهقان، عضو هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی پیش از پایان نشست علنی دیروز پارلمان نامه 205 نفر از نمایندگان مجلس خطاب به حسن روحانی رئیس‌جمهور را قرائت کرد.

وطن امروز اعلام کرد  رکود بی‌سابقه در کشور موجب شده دولت یازدهم به «دولت رکود» شهره شود، لقبی که بیراه نیست. دولت در 26 ماهی که بر سر کار آمده نتوانسته برنامه‌های اقتصادی جامعی را برای برون‌رفت از رکود اجرا کند و همین رکود بی‌سابقه موجب شد چندی پیش 4 وزیر اقتصاد، رفاه، صنعت و دفاع در نامه‌ای به رئیس‌جمهور هشدار لازم را بدهند. حتی بعد از این نامه هشدارآمیز نیز دولت موفق نشد حداقل برای خروج از رکود برنامه‌ریزی کند. این روزنامه همچنین به اظهارات طهماسب مظاهری، وزیر اسبق اقتصاد درباره کاهش تورم و تشدید رکود گفته بود: در شرایطی که شاخص اشتغال و تولید در وضعیت بدی باشد، رکود اقتصادی باعث شود که واحدهای تولیدی یکی پس از دیگری تعطیل شوند و و ریشه توان تولید اقتصادی به سمت نابودی برود، کاهش تورم به درد نمی‌خورد؛ اشاره کرد.

• خبرگزاری مهر در گزارش جدید خود از حال و روز اشتغال سخن گفت وبا اشاره به صحبت‌های قائم مقام وزیر کار نوشته است که با ۵.۵ میلیون دانش آموخته و ۴.۵ میلیون در حال تحصیل، به‌زودی ۱۰ میلیون نفر جویای کار می‌شوند. قائم مقام وزیر کار در مصاحبه‌ای با خبرگزاری مهر عنوان کرد ما جمعیت آماده به کار بسیاری را در نوبت داریم که باید وارد بازار کار شوند. با این اوصاف، اگر بخواهیم سیاست‌های گذشته را دنبال کنیم، یعنی دولت بخواهد صنعت را گسترش دهد، انجام این کار برای دولت مقدور نیست و از طرف دیگر اگر بخواهیم صنایع را به روز کنیم و بهره وری آن را بالا ببریم بر اساس برآورد انجام شده باید میزان اشتغال بخش صنعت از ۳.۵ میلیون به ۳ تا ۳.۱ میلیون نفر کاهش یابد که این یعنی ۴۰۰ هزار نفر نیروی شاغل از بخش صنعت باید خارج شوند. وی خاطرنشان کرد که از سوی دیگر جامعه زنان نیز با رشد بسیار بالایی در حال مشارکت اقتصادی هستند و درصد بیکاری در میان آنها بسیار بد است و زنان دانش آموخته هم در کنار مردان می خواهند وارد بازار کار شوند.

• خبرگزاری نسیم در گزارشی به اظهارات فرشاد مومنی، اقتصاد دان اصلاح طلب اشاره کرد که گفته است: روحانی با شعار تغییر انتخاب شد ولی تغییری ایجاد نکرده است. این اقتصاددان اصلاح طلب عنوان کرده است که دولت کارهای درست و غلط را با هم مخلوط کرده و میانگین آنها را انجام می‌‌دهد. وی همچنین بیان کرد که توافق هسته‌ای به معنای دستاورد اقتصادی نیست.

وی در ادامه اظهار داشت که  از یک‌جهت این دولت خوش‌شانس‌ترین دولت نسبت به دورههای دیگر بوده است؛ چون وقتی با دولت قبلی مقایسه میشود، کارش بهتر بوده است، اما با توجه به  شعار تغییر، این‌چنین نیست که تغییر جدی صورت گرفته باشد. استاد دانشگاه علامه طباطبایی همچنین در پاسخ به سؤالی در مورد توصیه خود به دولت فعلی برای خروج از رکود اظهار داشت: اولویت اصلی دولت باید فعال کردن بخش‌هایی از اقتصاد باشد که به‌صورت تعطیل یا نیمه تعطیل درآمده یا دچار ورشکستگی شده است و لذا نباید توجه خود را به پروژه­های جدید معطوف کند؛‌همچنین راهبرد اصلی دولت باید ایجاد شغل باشد نه پرداخت یارانه. علاوه بر این باید هزینه مفت‌خوری را در اقتصاد ایران بالا برد تا سرمایه­‌ها به سمت تولید سوق یابد؛ باید توجه داشت که بحران موجود، فروپاشی طبقه متوسط و فقر گسترده است.

 
پايدار باشيد / یاعلی

عوامل مؤثر در عمليات رواني
 1- عوامل ذهني :
الف- شناخت ذهني افراد مخاطب ب- انگيزه هاي فردي ج- گرايش هاي رواني
 2- عوامل محيطي :
الف-تفاوتهاي بينشي-مذهبي ب- تفاوتهاي قومي نژادي ج-تفاوتهاي طبقاتي

اين درجه بندي ها بر اساس دادن راهبردهاي مناسب براي در دست گرفتن تدبير و اداره كردن عمليات رواني در مواقع لزوم است .عمليات ضد جنگ رواني
عمليات ضد جنگي رواني به مجموعه اقداماتي اطلاق مي شود كه در جهت پشتيباني از فعاليتها و جنگهاي رواني خودي طرحريزي ، اجرا و هدايت مي شود و باعث شناسايي و رفع بستر هاي مورد استفاده دشمن ، شناسايي تاكتيكها و تكنينكهاي جنگ رواني مهاجم و تأثير آنها ، مقاوم سازي جامعه در برابر جنگ رواني دشمن ، بازيابي افراد آسيب ديده ، شناخت نقاط ضعف تاكتيكها و تكنيك هاي بكار گرفته شده در جنگ رواني توسط دشمن و در نهايت خنثي سازي آنها مي گردد .

اهداف و منظورهاي عمليات ضد جنگ رواني
الف) مؤثر کردن فعاليهاي رواني خودي
در اثر عمليات ضد جنگ رواني، کليت جامعه، مقاوم سازي مي شود که اين تقويت به آسيب نديدن افراد منجر مي شود و به موازات آن، فعاليت هاي رواني خودي نمود بهتري پيدا مي کند که در نتيجه پشتيباني عمومي را در پي خواهد داشت.

ب) بي اثر کردن جنگ رواني دشمن
با اجراي عمليات ضد جنگ رواني، آگاهي عمومي و فردي جامعه خودي ، نسبت به اهداف و نيات جنگ رواني دشمن افزايش مي يابد که در نتيجه آسيب پذيري آنان کاهش مي يابد که اين افزايش ضريب حفاظتي به بي اثر شدن جنگ رواني دشمن منجر خواهد شد.

ج) دلسرد کردن دشمن از اجرا و يا تداوم جنگ رواني
با اجراي عمليات ضد جنگ رواني، جنگ رواني دشمن بي اثر مي شود و لذا وي نسبت به دستيابي به اهداف تعيين شده خود دچار ترديد و با ادامه اين روند دچار دلسردي و در نتيجه باعث دست برداشتن آنها از تداوم جنگ رواني خود خواهد شد.

د) آسيب پذير کردن دشمن در برابر جنگ رواني خودي
دلسرد شدن دشمن از اثربخشي جنگ رواني خود، زمينه هاي آسيب پذيري وي را فراهم مي سازد و در نتيجه در برابر جنگ رواني خودي بشدت ضربه پذير خواهد شد.

ابزار جنگ نرم :1- شبکه هاي اجتماعي مجازي (جنگ سايبري)2-رسانه هاي شخصي کم دامنه (جنگ ديجيتالي ) 3- رسانه هاي ديداري و شنيداري ( جنگ امواج)

چند نکته اساسي در عمليات رواني :
1- استفاده از تبليغات جزء اصلي عمليات رواني است ولي همه آن نيست .

2- در عمليات رواني براي تغيير بهتر است روي احساسات و عواطف کار شود تا تغيير عقل و نگرش چون سريعتر جواب مي دهد و از اين طريق به اعماق درون فرد نفوذ مي کنيم .

3- عمليات رواني نياز به تمرکز زدايي دارد چرا که ممکن است يک طرح عمليات رواني که در يک استان تشکيل مي شود براي استان ديگر کار ساز نباشد .

4- در عمليات رواني ما علاوه بر گفتار و زبان به ظاهر فرد نيز بايستي دقت کنيم چون اثرگذاري بيشتري دارد .

5- جنگ رواني جديد ، بخشي از کشور داري است و در کنار ديگر ابزارهاي قدرت ملي جاگرفته است .

6- کارگزار عمليات رواني در مرحله اول بايد افکار عمومي کشور يا جامعه خود را همراه و همگام سازد تا بتواند در عمليات پيش بيني شده موفق باشد .

توانايي ها و محدوديت هاي عمليات رواني :
عوامل دروني
1-    وضع آموزش 2- دسترسي به تجهيزات و افراد 3- کيفيت اطلاعات از مخاطبان و منطقه مورد نظر

عوامل بيروني
1- دسترسي به ابزارهاي پخش (سازماني ، غيرسازمان يا در کل کشور) 2-توانايي همکاري با گروههاي مختلف و حتي کشوري

3- زمان کافي براي طرح ، توسعه و آزمودن اوليه توليدات و اقدامات عمليات روانينقش و مسئوليت ها
يگانهاي عمليات رواني مانند يگانهاي پشتيباني عمل مي کنند نه نيروهاي مستقل . در واقع نقش اوليه آنها حمايت از يگانهاي انتظامي و ديگر سازمانهاي دولتي براي رسيدن به اهداف ملي است .

تعاريف و اصطلاحات عمليات رواني
عمليات رواني عبارتست از استفاده دقيق و طراحي شده از تبليغات و ساير امکانات به منظور تأثيرگذاري بر افکار، احساسات، تمايلات و رفتار گروه هاي دوست، دشمن و بي طرف، براي دستيابي به اهداف ملي .
عمليات رواني، به آن دسته از تبليغات بر ضد دشمن را شامل مي شود که با اقدامات عملي داراي ماهيت نظامي ، سياسي و اقتصادي همراه باشد.

جنگ نرم
جنگ نرم در مقابل جنگ سخت و قدرت سخت است و شامل هرگونه اقدام رواني و تبليغاتي، رسانه اي است که جامعه هدف يا گروه هدف را نشانه مي گيرد و بدون درگيري نظامي و گشوده شدن آتش رقيب را به انفعال يا شکست وا مي دارد.

قدرت نرم
به آن دسته از قابليت ها و توانايي هاي يک کشور اطلاق مي شود که با به کارگيري ابزاري چون فرهنگ، آمال و يا ارزشهاي اخلاقي به صورت غيرمستقيم بر منافع يا رفتارهاي ديگر کشورها اثر مي گذارد و قدرت نرم در روابط بين المللي بيشتر مطرح است.

قدرت ملي
مجموعه توانمديهاي يک نظام که بتواند در مناسبات بين المللي، اهداف و منافع ملي را تأمين کند. مثل: توليد ناخالص ملي ، نفت، کشاورزي، بودجه و 000
امروزه ، ديگر اين عمليات (عمليات رواني) به زمان جنگ يا اعلام وضع فوق العاده محدود نمي شود، بلکه با در اختيار داشتن آن بعنوان قدرت ملي در هر زمان و دوره اي مي توان در جامعه هدف از آن استفاده کرد.

در عمليات رواني نظامي، اهداف عمليات، ساماندهي، نيروهاي عمل کننده، طرح ريزي، عمليات ابزارها و حوزه هاي ارتباطات، ميزان اعتبار مراجع خبري، اطلاعات و پيام هاي ارسالي نقش مهمي دارند و تأثير آن به ميزان هنر فرمانده در بکارگيري و ترکيب حساب شده و عقلاني اين موارد بستگي دارد.

به جرأت مي توان گفت که واژه عمليات رواني به عنوان پرکاربردترين واژگان در حوزه ادبيات سياسي تبديل گشته است. در دنياي امروز تبليغات و عمليات رواني به منزله يکي از مؤلفه هاي قدرت است و با بهره گيري از اين پديده مي توان بهتر از ديگر روشها اراده خود را بر ديگران تحميل کرد.

از طرفي نيروي انتظامي نيازمند مجاب سازي مخاطبان، کنترل بحرانها و اداره شهروندان است و يکي از موفق ترين اقدامات عمليات رواني اين نيرو در چند سال گذشته بستن کمربند ايمني بوده است که بحمدالله موفقيت چشمگيري داشته است.

عناصر عمليات رواني: الف) اهداف  ب) پايه  ج) انواع عمليات رواني  د) اهداف عمليات رواني
ـ اهداف فرهنگي، نظير تبليغات سايت هاي مختلف اينترنتي و مطبوعات که براي تغيير رفتارها و روشهاي مردم بويژه جوانان صورت مي گيرد که از آن به تهاجم فرهنگي و ناتوي فرهنگي ياد مي شود.
ـ اهداف سياسي ، نظيرتبليغات فارسي راديوهاي غربي با هدف ايجاد تفرقه در جامعه اسلامي ايران
ـ اهداف نظامي، نظير تبليغات دستگاه جنگ رواني يک واحد نظامي براي سست کردن انگيزه نيرو در افراد نيروي مقابل
ـ اهداف سياسي- نظامي : منظور اهدافي است که جنبه هاي سياسي و نظامي را درهم مي آميزد و نمي توان آن را در يکي از دو نوع جاي داد. نظير تبليغات زمان جنگ هر کشور که براي کشور ديگر با هدف اعمال فشار بر تصميمات دفاعي رهبران آن انجام مي گرفت .ب) عنصر پايه : سفيد ،خاکستري ، سياه
پايه سفيد يا تبليغات سفيد: در اين شيوه به وقايع آنگونه که هستند مي پردازد . در تبليغات سفيد (تبليغاتي که هويت منبع آن معلوم است) اغلب موارد عمليات رواني با عناوين رسمي مانند راديوهاي بيگانه و سايت هاي اينترنتي به اجرا در مي آيد. اين شيوه که در آن، ابتکارات بر مبنايي واقعي استوار است از قدرت اعتبارسازي بالايي برخوردار است.

تبليغات سياه : به تبلغاتي گفته مي شود که به منبع غيرواقعي نسبت داده مي شود . اين نوع عمليات، نيازمند مهارت بسيار است. تبليغات سياه کاملاً بر اطلاعات متکي است ، اين تبليغات با عمل کردن تحت پوشش مي تواند از داخل سرزمين دشمن منتشر شود و پيامهاي تبليغي خود را که براي مخاطبان خاصي به دقت تنظيم شده ارسال کند. اين شيوه وقايع را ناديده مي گيرد و وقايع جعلي و دروغ مي سازد نمونه هايي از تبليغات سياه عبارتست از ايجاد شايعه، جعل اسناد و اوراق بهادار، شعار و000

تبليغات خاکستري : اين نوع تبليغات از منبعي بي هويت منتشر مي شود (منبع انتشار، هيچ هويتي براي خود مشخص نمي کند) اين نوع تبليغات در مقايسه با ديگر انواع تبليغات در مقابل يک ضد تبليغ مؤثر، آسيب پذير است و بدليل تحليل هاي دراز مدتي که دشمن از محتواي نيت آن بعمل مي آورد آسيب پذيري آن را بيشتر مي کند . به عبارتي بين دو نوع سياه و سفيد قرار دارد يعني نه کاملاً حقيقي و نه کاملاً دروغ و حقيقت است که بصورت مبالغه آميز بيان مي شود. شايعه ها پايه هايي از نوع خاکستري يا سياه دارند.

وسايل عمده اي که در عمليات رواني مورد استفاده قرار مي گيرد عبارتند از :1- فناوريهاي ارتباطي- اطلاعاتي2- سيستم هاي مخابراتي مانند راديو، تلويزيون، ماهواره و اينترنت3-جزوات، اعلاميه ها و کتابها4- انتشار پيام به وسيله رسانه ها و مطبوعات در داخل و خارج کشور مورد نظر
5- انتشار خبر و پيام با روشهاي تبليغاتي نوظهور ( برچسبها، نشانه هاي روز لباسها، پيام روي اشياء و انتقال آنها به کشور دشمن)

عمليات رواني عبارتست از استفاده دقيق و طراحي شده از تبليغات و ساير امکانات به منظور تأثيرگذاري بر افکار، احساسات، تمايلات و رفتار گروه و جامعه هدف.
در دنياي امروز ديگر سياستمداران و صاحبان قدرت کمتر در فکر جنگ هاي نظامي و مبارزات خشن هستند بلکه آنها به اين نتيجه رسيده اند که با فريب افکار عمومي مي توان به هر هدف دست نيافتني دست يافت.

در عصر حاضر ديگر نمي توان به شمشير و توپ و تانک و موشک دل خوش کرد. امروز صاحبان قدرت از سلاحي استفاده مي کنند که از هر جنگ افزاري برتر است « سلاحي بنام عمليات رواني » آنها ديگر در پي جان انسانها نيستند بلکه به مغزهاي آنان مي انديشند .

نمونه بارز عمليات رواني در جنگهاي سنتي صدر اسلام حيله ي بر سر نيزه کردن قرآنها که توسط عمروعاص طراحي و منجر به شکست خوردن سپاه در حال پيروزحضرت علي (ع) شد مي توان اشاره کرد.
امروزه جنگ رواني از كارآمدترين ، پوياترين و در عين حال خطرناكترين جنگها شمرده مي شود و يكي از مؤثرترين ابزارها در جنگها به حساب مي آيد ، زيرا انديشه ، بينش ، عقل و در نهايت رفتار نيروهاي درگير و مخاطبان را مورد هدف قرار مي دهد . روحيه آنان را خدشه دار مي كند تا عزم و اراده جنگي آنان را سست و متزلزل ساخته و در نهايت به سوي شكست و يا تسليم سوق مي دهد .

در همين زمينه « مارشال رومل » يكي از فرماندهان آلماني مي گويد : فرمانده موفق كسي است كه قبل از جسم دشمنانش به عقل آنان فائق و مسلط گردد بنابراين در عمليات رواني چون دشمن افکار مخاطبين را براي برآورده شدن مقاصد و اهداف خود همراه مي سازد يکي از موثرترين جنگ افزارهاي در جنگهاي عصر حاضر است . و ما ناچاريم تا با عناصر تشکيل دهنده اين جنگ آشنا شده و تکنيکها و اهداف آن را بشناسيم تا هم بتوانيم بموقع آن را دفع کنيم يا در برابر آن مقاومت نمائيم و در مواقع ضروري از همان طريق ضرباتي را به دشمن وارد نمائيم .

تاريخچه عمليات رواني
قدمت عمليات رواني به اندازه قدمت بشري است تاريخ پر از حوادثي است كه مي توان جهت روشن ساختن و توضيح كاربرد عمليات رواني ارائه كرد و از بارزترين نمونه هاي اين جنگ در صدر اسلام انتشار خبر رحلت حضرت رسول ( ص ) كه كفار اين را دستاويز قرار داده و شروع به آغاز جنگ رواني بر ضد مسلمانان نموده و مدعي شدند كه اسلام پايان يافته و ديگر رهبري براي آنان يافت نخواهد شد تا اينكه خليفه اول خطبه معروف را ايراد نمود كه " هر كس محمد ( ص ) را مي پرستد بداند كه محمد ( ص ) مرده است و هر كس خدا را مي پرستد بداند كه خدا زنده است و نمي ميرد و به اين شكل غائله را به نفع مسلمانان تغيير داد " و مي توان نمونه هاي بسياري را در تاريخ از اين قبيل مثال زد اگر چه سياستمداران روزگارهاي پيشين به طور تجربي مي دانستند كه چه گفته ها و اعمالي انسانها را به حركت در مي آورد اما امروزه پيشرفت علم توانسته است بسياري از نيروي خارجي را به تسخير مخلوق بشري در آورد به گونه اي كه بشر با نظم دادن آن بهتر و آسانتر اهداف خود را در اين خصوص به پيش ببرد .

همچنين اگر بخواهيم تاريخچه عمليات رواني در قرن معاصر را مورد اشاره قرار دهيم از جنگ جهاني اول و دوم اين اصطلاح بيشتر سر زبانها افتاد و در اين جنگها ابتدا آلمانها بودند كه با همان جمله معروف هيتلر كه نژاد ژرمن نژاد برتر است با اين ترفند توانستند ملت خود را متقاعد كنند كه به جنگي تجاوزگرانه راضي شوند و در ابتدا با استفاده از همين ترفند آلمانها به پيروزيهاي بزرگي نائل شدند .

خلاصه اينكه نمي توان مدعي شد كه اين جنگ چيز جديدي است ، چرا كه قدمت آن به قدمت تاريخ است . اختلاف ظاهري اين جنگ با آنچه در گذشته وجود داشته ، تنها در وسايل مورد استفاده و كاربرد آن است و هنوز هدف آن ، تأثير بر ذهن دشمن و از بين بردن روحيه اوست .

پشتيباني عمليات رزمي

جنگ رواني نيروهاي رزمي را به چند طريق پشتيباني مي‌كند :
1.    سربازان دشمن را تشويق به تسليم شدن مي‌كند .
2.     با حملات رواني تأثير سلاح هاي مرگبار افزايش مي‌يابد .
3.    براي مقابله با تبليغات دشمن به كار مي رود .
4.    بخشهايي از اطلاعات واقعي را كه گزينش شده به دشمن ارايه می كند .
5.    با تأكيد بر بي‌فايده بودن جنگ ، روحيه دشمن را تضعيف مي‌كند .
6.    براي پشتيباني از چريكهاي خودی مورد استفاده قرار مي‌گيرد .
7.    براي كنترل شهروندان در منطقه مقدم نبرد بكار گرفته مي‌شود .
8.    در زمينه كنترل خسارتها و دفاع در پشت جبهه به كار مي‌رود .
9.    براي اعلام و انتظار اعلاميه‌هاي نظامي استفاده مي‌شود .

متن كامل در ادامه مطلب

تاریخچه جنگ روانی
جنگ در معنی منحصربه‌فرد خودش دارای دو گونه‌است

•    جنگ فیزیکی
•    جنگ روانی ( عصبی )
جنگ فیزیکی امری کاملاً شناخته شده‌است و لازم نیست در موردش بیش تر گفته شود ولی معنی جنگ روانی در دیدگاه‌های بسیاری از مردم ناشناخته مانده‌است. تاریخچه جنگ روانی را می‌توان به سالها پیش و تمدن‌های اولیه یبشر بازگرداند.

به زمان جنگ‌ها و مبارزات قبایل و افراد با یکدیگر که علاوه بر عملیات جنگیدن (فیزیکی) از اداها و نمودهای خاصی نیز برای ترساندن حریف استفاده می‌کردند. بی شک بشر این فن را از طبیعت عاریه گرفته و به گسترش آن پرداخته‌است.

طبیعت که شامل موجودات غریزی پیرامون انسان می‌شود، با به کاربردن قوانین ساده در دل همدیگر رعب و وحشت ایجاد می‌کردند تا از نابودی خود جلوگیری کنند. جنگ فیزیکی و روانی در بیشتر جنبه‌ها با هم تفاوت دارند ولی در کل اگر بخواهیم آن ها را درست بررسی کنیم، جنگ روانی و جنگ فیزیکی در وجود دشمن با یکدیگر یکسانند.

زیرا وجود دشمن (همان نابود کننده ی طبیعی) موجبات انسجام گروه و یا دسته‌ها را فراهم می‌کند تا در برابر دشمن فرضی ایستادگی کنند. ولی در کل جنگ روانی بخشی از جنگ فیزیکی می‌باشد.

تعاریف جنگ روانی
همان طور که اشاره شد جنگ روانی یکی از پیش پا افتاده‌ترین اصول زندگی بشر بر روی کره ی زمین است و اصولاً راز بقای او علاوه بر جنگ کلاسیک و فیزیکی، جنگ روانی نیز بوده‌است ولی در چند دهه اخیر که رسانه‌ها و اطلاعات رشد بسیار زیادی کرده‌اند و به قولی ، انفجار اطلاعات رخ داده‌است ، دیگر جنگ روانی یک امر عادی و پیشپا افتاده برای بقاء محسوب نمی‌شود ، بلکه نبردی است برای تسلط بر افکار و اذهان حال این نبرد می‌تواند برای برتری بر یک کلیت باشد و یا می‌تواند تنها برای قبولاندن چیزی جزئی در ذهن مردم باشد.

بعد از گذرهای اخیر در جهان و الاخصوص بعد از جنگ جهانی دوم، دکترین‌های مختلفی برای ایجاد جنگ روانی و به چالش کشیدن اذهان به وجود آمد. از سخنرانی‌های مهیج هیتلر در مقابل سپاهیانش که به نوعی هیجان گرایی نازیستی منجر می‌شد بگیرید تا پیام‌های کوتاه و به ظاهر بی اهمیتی که هر روزه از تلویزون‌های ملی و جهانی پخش می‌شوند و به ترتیبی خاص افکار و سیاست‌ها را جهتگیری شده، به مردم تحویل می‌دهند. نقش مخاطب در باور کردن و یا نکردن این فوران‌های اطلاعاتی زیاد مورد اهمیت نیست، زیرا به هر ترتیب که شده این اطلاعات جهتگیری شده به خورد مخاطب (چه قبول فردی و چه قبول اجتماعی) داده می‌شوند.

یکی از اصول اساسی جنگ روانی جهل مخاطب است، زیرا مخاطب جاهل هیچ گاه به دنبال یافتن حقیقت نمی‌رود و یا اگر به حقیقت هم بر حسب اتفاق برخورد بکند، آنچه را که از قبل در ذهنش فرو کرده‌اند را قبول می‌کند تا حقیقتی بیرونی و ملموس تر.

جنگ روانی همچنین طیف وسیعی از فعالیتها تروریستی و خشونت مآبانه سمبلیک را(که بمنظور ارعاب ویا ترغیب مخالفان به تطبیق رفتار خود طراحی می‌شوند)را نیز در بر می‌گیرد. این دیدگاه فعالیتهای پنهانی نظیر جاسوسی، براندازی، آدم کشی ودیگر اشکال تروریسم و سانسور را در قلمرو جنگ روانی قرار می‌دهد و به عبارتی با دستکاری کردن ماهیت‌ها، به مقصودهای پلید خودش دست پیدا می‌کند. مهم‌ترین جنبه جنگ روانی، شکل دادن به نگرشهای عمومی ملت است حال این جنگ روانی ممکن است از طریق رسانه‌ها و به صورت شعار نمود یابد و یا به صورتی عملی تر به صورت قتل و ارعاب. درجه نزدیکی دولت‌ها به واژه‌هایی مانند دیکتاتوری، از واژه‌های اساسی که در جنگ‌های روانی و دکترین هایشان برداشت می‌شود، می‌باشد.

چگونه به وجود آوردن جنگ روانی
در بسیاری از متونی در رابطه با جنگ روانی بحث کرده‌اند، از متون ابتدای تمدن مانند کتاب دولت افلاطون تا دکترین‌های جدید و معتبر جهانی ولی در این میان می‌توان ۱۷۰ روش برای دامن زدن به جنگ روانی را نام برد. این روش‌ها گاهی سیاهترین و ننگ آورترین قوانینی است که برای فریب دادن ملت‌ها به کار گرفته می‌شوند و گاهی نیز دیدی مفیدتر بر آنها حکم فرماست و در صدد بهبود دادن ناخودآگاه مردم در رابطه با امور جاری زندگی و جامعه هستند.

عوامل موثر در جنگ روانی:
•    عوامل ذهنی الف:شناخت ذهنی افراد مخاطب ب:انگیزه‌های فردی ج:گرایشهای روانی
•    عوامل محیطی الف: تفاوتهای، بینشی - مذهبی ب:تفاوتهای قومی نژادی ج:تفاوتهای طبقاتی (ثروتی)
این درجه بندی‌ها بر اساس دادن راهبردهایی مناسب برای در دست گرفتن تدبیر اداره کردن جنگ روانی در مواقع لزوم می‌باشد.

عوامل ذهنی، بیشتر به نوع تأثیراتی که جنگ‌های روانی بر ذهن فردیت هر مخاطب می‌گذارند نظر دارد و می‌کوشد تا می‌تواند این تأثیرات را بهتر و بیشتر کند. عوامل محیطی، بر اصول حکمفرما بر جامعه ناظر است و سعی می‌کند از نقاط کوری که در دیدگاه‌های جامعه وجود دارد برای بهره برداری‌ها خود استفاده کند و یا مقرضانه به آنها نپردازد.

برخی از ویژگیهای کارکنان جنگ روانی که در خدمت رسانه‌ها و دولت‌ها خدمت می‌کنند باید اینها باشد: * از نزدیک با خصوصیات روانی و اجتماعی و روحییات فردی جامعه آشنایی داشته باشند. زیرا در این صورت مخاطبین بهتر به آنها اعتماد خواهند کرد و از طرفی بیشتر می‌توانند به خواص قومی و ملیتی نزدیک شوند.

•    تسلط کامل به زبان جامعه. راز ارتباط برقرار کردن با بومی‌های یک جامعه تسلط بر دایره واژگانی آنها است. کسی که برای این سرویس‌ها کار می‌کند باید مانند مردم کوچه و بازار (با کلمات و لحنها، مشکلات، دردها و بسیاری دیگر از شاخصه‌های آنها) باشد.
•    سطح بالای سواد و آگاهی در رابطه با مسایل مربوط به جامعه.
•    دارا بودن فکری خلاق وتحلیلی از مسایل سیاسی.

از دیگر جنبه‌های جنگ روانی می‌توان دلایل پذیرش و یا نپذیرفتن آن را نام برد. کسانی که تحت دکترین‌ها به تحقیق و تفحص در این موارد همت می‌گمارند باید از گفتن کلمات کلی و انتزاعی بپرهیزند و نیز از طرح مباحث ایدئولوژیک و عمیق نیز دوری کنند زیرا مخاطبین عامی اکثراً دانش فهم آن را ندارند و نمی‌توانند پیام مطلب را درست دریافت کنند برای همین پیام رسانی باید در عین سادگی انجام گیرد، مانند یک ارتباط ساده و معمولی که مردم در کوچه و خیابان با یکدیگر بر قرار می‌کنند ولی نقطه تفرق در این است که برای پذیرش و نهادینه کردن، از جلوه‌های ویژه و فنون خاص تصویری و یا جابه جایی کلامی در اخبار استفاده می‌شود البته شایان ذکر است که عواطف و عقاید مخاطب نباید مورد تاخت و تاز قرار گیرد، مخاطب تنها باید به تدریج در روند احساساتی تر شدن قرار گیرد تا در موقع لزوم طغیان کند و خودش به دست خودش عقایدش را دور بریزد.