به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا محمد یعقوبی در گفتگو با صبح الوند ، یکی از مهمترین عرصه های رو به تغییر جهان آینده را آموزش دانست و گفت: آموزش  به شدت تحت تأثیر فضای مجازی تغییر خواهد کرد .

مسئول سایبری قرارگاه خاتم الاوصیاء (عج) به بیان  بخشی از پیش بینی ها در خصوص تغییرات آموزش تحت تأثیر فضای مجازی تا سال 1404 پرداخت و اظهار کرد:  با توسعه وب تصویری و ارتباطات و تبادل اطلاعات بدون خط ، نیاز بشر به یادگیری خط و سواد نوشتاری روز به روز کاهش خواهد یافت .

وی ادامه داد:همچنین  با توسعه مترجم های رایانه ای قدرتمند ، خدمات ترجمه زبان ، توسط ماشین صورت پذیرفته و نیاز به فن ترجمه نیز کاهش خواهد یافت .

یعقوبی بازی ها را یکی دیگر ابزارهای آموزشی بشر در آینده دانست و بیان کرد:  امروزه بازی ها صرفا جنبه تفریح و سرگرمی دارند در صورتی که در آینده یکی از مهمترین ابزارهای آموزشی بشر خواهند بود و پیش بینی می شود بازیها در آینده اصلی ترین بخش آموزش باشند و آموزشها از طریق بازی جایگزین شیوه های کنونی آموزش گردند .

وی اظهار کرد:  امروزه آموزش های همگانی در تمام دنیا تعریف شده است که از آن جمله آموزش پایه یا آموزش عالی است . در حالی که در آینده نه چندان دور با توجه به توسعه فضای مجازی ، آموزش های پودمانی و دوره ای که مبتنی بر نیازها و علایق و استعدادهای افراد تعریف می شوند ، جایگزین روشهای کلاسیک خواهند شد

نماینده سازمان فضای مجازی سراج خاطر نشان کرد:  پیش بینی می شود با توسعه فضای مجازی تعداد دانشگاهها و مدارس و مراکز آموزشی به شدت کاهش یابد .

وی با بیان اینکه عمده فرایند آموزش و آموزش دهنده و آموزش گیرندگان از تجهیزات هوشمند برخوردار خواهند بود  گفت: کارکرد و نقش معلم و نهادهای رسمی آموزشی به شدت کمرنگ شده و به جای آن معلم بیشتر نقش مرجع و راهنمای مشکلات را خواهد داشت .

 مسئول سایبری قرارگاه خاتم الاوصیاء (عج)  در پایان اظهار کرد: در نهایت  آموزش از حالت مکان و زمان محور کنونی به روش نیاز محور تغییر می کند بدین صورت که هر زمان که فرد احساس نیاز و اراده برای آموزش کند می تواند به اطلاعات دسترسی داشته باشد .

بررسی‌ها نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها پس از انتخابات اسفند 94
به این نتیجه رسیده‌اند 4 اقدام باید انجام گیرد :

1.  ادامه راهبرد بر تداوم استراتژی
2.  افزایش شتاب در جریان‌های اجتماعی اتفاق افتاده داخلي
3. افزایش فشار بر کشور در حوزه سیاسی و اقتصادی
4. سرمایه گذاری روی زیرساخت‌های تغییر

پيشنهاد مي شود :

يك تعريف خوب براي حد و مرز دشمن معنوي در فضاي سياسي و اجتماعي كشور تعريف شود و دوستان حواسشان راجمع كنند كه مبادا با محاسبات اشتباه در مسير استراتژي دشمن گام بردارند .

دشمن خصوصا عربستاني ها با برنامه ريزي دقيق و صرف هزينه هاي بسيار بالا در زيرساخت هاي فني و علمي سعي دارند به نوعي ظرفيت هاي سياسي - اجتماعي ايران را پايش كرده و از هر حادثه كوچكي ، حادثه اي بزرگ توليد كنند . يكي از برنامه هاي اصلي دشمن انتخابات 96 و رصد و پايش فضاي سياسي - اجتماعي كشور و برنامه ريزي هاي خرابكارانه در انتخابات است .

پس اگر قرار است کشور از شبکه‌های اجتماعی بهره مند باشد باید بتواند مديریت كاملي بر اين شبكه ها داشته باشد و با تهديدات و آسيب هاي آن مقابله كرده ، از فرصت ها به نحو مطلوب استفاده نمايد .

فضاي مجازي پديده نوظهوري است كه در مدت زمان اندك توانست يكي از گسترده ترين و اثرگذارترين پديده هاي تاريخ بشر گردد . اين پديده پيچيدگي هاي زيادي داشته و نميتوان آن را صرفا پدیده ای فیزیکی برشمرد بلكه در كنار تكنولوژي ، فرهنگ و فلسفه و فضاي زير ساختي خاص خود را نيز دارد . با همين رويكرد ، در آينده نه چندان دور تاثيرات جدي بر انسان و ويژگي هاي وي خواهد داشت . از جمله اين تاثيرات مي توان به موارد ذيل اشاره نمود  :
•  با گسترش روز به روز فناوري فضاي مجازي ، به مرور قدرت تصميم گيري انسان كاهش یافته و تصميم گيري ماشينها به جاي انسان ، پر رنگ مي شود .
•  به دليل احساس هميشه ديده شدن و این حس که همواره کسانی در حال رصد کردن ما هستند ، احساس حريم خصوصي و شخصي به شدت تضیيق و در نتيجه اين حريم كم رنگ مي گردد .
•  با توجه به نياز سازي هاي روز افزون فضاي مجازي براي انسان و پاسخگوئي خود اين فضا به نيازها ،‌ روز به روز در هم تنيدگي انسان و فضاي مجازي بيشتر و بيشتر مي شود به گونه اي كه شايد در آينده نه چندان دور نتوان انسان بدون فضاي مجازي را تصور كرد .
•  امروزه دسترسي به فضاي مجازي يكي از معيارهاي دارا و ندار بودن نيست در حاليكه در آينده نه چندان دور اين موضوع معيار دارا و ندار براي جامعه مي شود و در نتيجه موضوع شكاف ديجيتال ( سطح دسترسي به فناوري فضاي مجازي ) يكي از مهمترين مسائل اجتماعي بشر خواهد شد .
•  با توسعه فضاي مجازي ، توان دانش پژوهي انسان روز به روز افزايش و سرعت آن بالاتر خواهد رفت . در نتيجه قدرت استفاده از داده هاي بي شمار و توسعه فضاي پژوهشي در حوزه هاي جديد دانشي روز به روز بيشتر خواهد شد .
•  پيش بيني مي شود فناوري آنقدر به انسان نزديك و در همه ابعاد با زندگي وي در هم تنيده گردد كه چون پوست دوم ، يا لباس دوم براي انسان باشد . انسان بدون فضاي مجازي حكم انسان برهنه در جهان كنوني را خواهد داشت .
•  امروزه بخش زيادي از هويت اجتماعي و فرايند جامعه پذيري و تربيت در خانواده و مدرسه صورت مي پذيرد در حاليكه رفته رفته اين فرايند كمرنگ تر و به جاي آن فرايند هاي جامعه پذيري مبتني بر فضاي مجازي پررنگ تر خواهد شد . در نتيجه انسان ها درون فضاي مجازي رشد كرده و جامعه پذير خواهند شد .

محمد یعقوبی

جبهه مردمی مقابله با فساد در فضای مجازی در کانال تلگرامی خود از نحوه مراودات مالی جریان اشاعه فساد در فضای مجازی جمهوری اسلامی پرده برداشت.

حوزه    فرهنگ –  فضاي مجازي
موضوع    ايرانيان در تلگرام
تحلیل و استناد
سوژه

تلگرام:ركوردشكني ايرانيان در استفاده از تلگرام/ بيش از 80 درصد كاربران دنيا از ايران هستند.

توصیه و پیشنهاد :

   1.    البته در هر دوره‌اي ايرانيان نسبت به ورود پديده‌ها و محصولات جديد رويكردي افراط و تفريطي نشان داده‌اند. اما گفتني است كه اين رويكردها موقت و موسمي بوده و پس از مدتي تب آن از ميان رفته. شايد بتوان گفت اين يك رفتار طبيعي در يك جامعه‌ي در حال توسعه است كه قاعدتاً در تمامي جوامع غربي هم رخ داده و اجتناب‌ناپذير است. پيشنهاد مي‌شود در گفت‌وگويي با يك جامعه‌شناس و كارشناس تكنولوژي اين مبحث مطرح شود كه افراط ايراني در بهره‌گيري از محصولات تكنولوژي چه‌قدر آسيب‌زا و نگران‌كننده است؟

2.    پيشنهاد مي‌شود در اين خصوص گزارشي آماري تهيه و ضمن بيان حجم، انواع كاربري‌هاي ايرانيان از اين نرم‌افزار بررسي و تحليل شود.

اینترنت و نقش آن در توسعه سیاسی

این نوع مشارکت هزینه کمتری دارد و موقعیت های جالب تری را برای مشارکت ایجاد می کند. به همین دلیل، باعث تقویت گروه های جدید و افزایش مشارکت مردم سالارانه در قالب انواع گوناگونی از سازمان های واسطه (احزاب سیاسی و گروه های مدنی) اعمال مشارکتی (مانند رای دادن، کار مبارزاتی، تماس با مسئولان) و اهداف تاثیر گذاری (مانند نمایندگان سیاسی و مسئولان سازمانی در سطح ملی و محلی) می شوند.

رصد ، عطا عنبرانی/ طی دهه های اخیر اینترنت جایگاهی مهم در فناوری های جدید ارتباطی پیدا کرده است و آثار اقتصادی و اجتماعی و به ویژه فرهنگی از خود بر جای گزارده است؛ به گونه ای که در چند سال اخیر سخن از نقش و جایگاه اینترنت در توسعه سیاسی می رود.پرسش این است که اینترنت به چه صورت می تواند در توسعه سیاسی نقش پیدا کند؟

پیش از آغاز بحث نخست این موضوع را روشن کنیم که در مورد ماهیت فناوری به طور عام و اینترنت به طور خاص سه دیدگاه مطرح است. نخست فن ترسان هستند. اینان به تحولات فنی و تکنولوژی به دیده ای مشکوک می نگرند و آن را باعث تحقیر و تضییع زندگی اجتماعی می دانند، از نظر اینان فناوری و اینترنت ساختار متصلبی است که فرد را تحت سلطه خود در می آورد. از سوی دیگر گروهی به صورت مطلق فن آوری را ستایش می کنند و مهر تایید بر آن می زنند و آن را باعث پیشرفت و ترقی جوامع و افزایش اطلاعات بشر می دانند.

بشر در هیچ زمانی از تاریخ خود، به اندازه دوران حاضر، سیاسی نبوده است. اندیشمندی گفته است که امروزه یک پیرمرد روستایی روزنامه خوان اطلاعاتش از جهان پیرامونش از یک نخست وزیر کشور اروپایی در قرن نوزدهم بیشتر است

در این میان دیدگاه میانه ای وجود دارد که معتقد است در امر توسعه نحوه مدیریت و سیاستگذاری و استفاده از فن آوری مهم تر از خود فن آوری است. این دیدگاه برای نقش فاعل انسانی اهمیت قائل است. در این دیدگاه کنش گران اجتماعی مقوله ای مهم و عمده در امر توسعه فناوری و نقش فن آوری در توسعه محسوب می شوند. در این دیدگاه در عین توجه به آثار مثبت اینترنت و فناوری باید نگاهی انتقادانه و آسیب شناسانه به آن داشت.

در ادبیات علم سیاست در ارتباط با توسعه سیاسی بر افزایش ظرفیت نظام سیاسی در پاسخ گویی به تقاضاها و انتظارات اشاره شده است. یعنی هر چه قدر نظام سیاسی از ظرفیت پاسخ گویی بیشتری نسبت به تقاضاهای جامعه برخوردار باشد آن نظام سیاسی توسعه یافته تر تلقی می شود. در کنار این مورد مسائلی چون مشارکت سیاسی، وجود احزاب سیاسی متنوع و مستقل، گسترش شهر نشینی و آموزش و پرورش مدرن، بسط و گسترش جامعه مدنی فعال (گروه های واسط بین جامعه و دولت)، از عناصر توسعه سیاسی شمرده می شوند. یکی از عناصر انکار ناپذیر و مهم توسعه سیاسی، مشارکت سیاسی است. مشارکت سیاسی عبارتست از شرکت دادن کلیه اعضای جامعه در استقرار و اداره امور نظام سیاسی و گستره ای از رای دادن تا شرکت مستقیم در سیاست گذاری عمومی را در بر می گیرد.

با توجه با این تفاصیل در این میان اینترنت چه نقشی می تواند داشته باشد. اینترنت به عنوان یک شبکه جهانی خصلت کنش گری بسیار بالایی دارد. اگرچه جنبه خصوصی بسیار بالایی نیز دارد، لیکن از قابلیت تعاملی بسیار بالا و همچنین جنبه گفتگویی و مشارکتی برخوردار است. همین عناصر و ویژگی ها، اینترنت را در میان سایر فن آوری های ارتباطاتی بسیار شاخص کرده است و زمینه های تغییرات اجتماعی و اقتصادی متعاقب را برای آن فراهم می کند.

بشر در هیچ زمانی از تاریخ خود، به اندازه دوران حاضر، سیاسی نبوده است. اندیشمندی گفته است که امروزه یک پیرمرد روستایی روزنامه خوان اطلاعاتش از جهان پیرامونش از یک نخست وزیر کشور اروپایی در قرن نوزدهم بیشتر است؛ زیرا هم زمان با مسائل متعددی در اقصی نقاط دنیا برخورد می کند. این سیاسی شدن محصول گسترش وسایل ارتباط جمعی است. رسانه ها می توانند با انعکاس دیدگاه های انتقادی و عقاید مردم و مسئولان، میان دست اندرکاران امور حکومت و مردم ارتباط عمومی برقرار کنند.

صاحب نظران علوم سیاسی معتقدند که اینترنت در بعد توسعه سیاسی، آثار مثبتی همچون انتشار و کسب آزادانه اطلاعات، تاثیر گسترده بر افکار عمومی، جهت گیری به اصلاحات ساختاری کلی و جزئی در جوامع، دموکراسی الکترونیکی، ساماندهی انتخابات و… به دنبال داشته است

صاحب نظران علوم سیاسی معتقدند که اینترنت در بعد توسعه سیاسی، آثار مثبتی همچون انتشار و کسب آزادانه اطلاعات، تاثیر گسترده بر افکار عمومی، جهت گیری به اصلاحات ساختاری کلی و جزئی در جوامع، دموکراسی الکترونیکی، ساماندهی انتخابات و… به دنبال داشته است. اگر چه در مواردی اینترنت می تواند تبعاتی منفی نیز داشته باشد، از جمله تهدید حاکمیت ملی و کوچک شدن حریم خصوصی انسان ها، لیکن به نظر می رسد با توجه به واقعیات جهانی قدرت دولت ها و میزان نفوذ آن ها در جامعه افزایش پیدا کرده است.

امروزه دولت ها به سمت به کار گیری کاربرهای دولتی اینترنت پیش می روند. حتی به تازگی برخی دولت ها قواعد دولتی برای تسهیل مشارکت در تمامی تصمیم گیری های دولتی وضع کرده اند. موسسات دولتی در سراسر دنیا حضور خود را گسترش داده اند. این پذیرش فناوری، بیانگر آن است که کارگزاران برگزیده و گردانندگان سطح بالای دولت، با نظری خوش بینانه، توانایی فن آوری را در بالا بردن کارایی و امکان پاسخ گویی دولت می ستایند و مشارکت شهروندان را با جذاب تر ساختن اطلاعات سیاسی، کاهش هزینه های مشارکت و خلق موقعیت های بیشتر برای درگیر شدن در آن تقویت می کنند. این نوع مشارکت هزینه کمتری دارد و موقعیت های جالب تری را برای مشارکت ایجاد می کند. به همین دلیل، باعث تقویت گروه های جدید و افزایش مشارکت مردم سالارانه در قالب انواع گوناگونی از سازمان های واسطه (احزاب سیاسی و گروه های مدنی) اعمال مشارکتی (مانند رای دادن، کار مبارزاتی، تماس با مسئولان) و اهداف تاثیر گذاری (مانند نمایندگان سیاسی و مسئولان سازمانی در سطح ملی و محلی) می شوند.

در مجموع می توان گفت که اینترنت بستری مناسب برای گسترش توسعه و مشارکت سیاسی است. رسانه های نوین ارتباطی مانند اینترنت، مهارت ها و عوامل تازه ای را در مسائل سیاسی وارد کرده اند. اگرچه دسترسی نابرابر به اینترنت می تواند منجر به نابرابری در دسترسی به دیگر منابع شود.

تقویت زیر ساخت های ارتباطی مانند تلفن و … پشتیبانی دولت ها از کاربران اینترنت، افزایش مشارکت بخش خصوصی، ارتقای بازار رقابتی خدمات اینترنتی، فراهم کردن نشانی مجازی پست الکترونیک برای تمام شهروندان، ایجاد زمینه دسترسی قابل قبول برای مدارس، دانشگاه ها، کتابخانه ها و سایر موسسات علمی، پژوهشی و … می تواند از نابرابری های موجود در کشورهای در حال توسعه در زمینه دسترسی به اینترنت بکاهد.

فضای مجازی بویژه شبکه های موبایلی و بویژه در میان آنها تلگرام با کاربران چند ده میلیونی تقریبا بدون هیچ مدیریت،رها شده است تا هر آنچه که میخواهد بر سر افکار عمومی این ملت بیاورد.در بحبوحه تبلیغات انتخاباتی و با داغ شدن اخبار این حوزه هر روزه شاهد سیل عظیم خبرهای بی پایه و بی منبع در این باره ایم که تنها کاری که می کند مغشوش شدن اذهان و اتلاف زمان و انرژی مردم است.

خبرهایی از رد یا تایید صلاحیت افراد، میتینگها و مهمانیهای آنچنانی، سخنان و مواضع افراد خارج از چارچوبهای قانونی علیه نهادهای انقلابی و مسئول از این جمله اند. جالب آنجاست که شبکه های فارسی زبان و رسانه های معارض اپوزیسیون نیز در این میان فعالیت چشمگیری دارند و یکی از مراجع تولید و انتشار اخبار در این زمینه اند. اگر چه در برابر مسدودسازی این رسانه ها همواره بر لزوم فرهنگ سازی و افزایش سواد رسانه ای مخاطبین تاکید شده است اما با عدم فیلترینگ هیچکدام از این تاکیدات نیز رنگ جدی به خود نگرفته است.

مشخص نیست چه نهاد یا ارگانی مسئول ساماندهی این عرصه است.آیا این رواست که افکار عمومی را بدون هیچ پشتیبانی خاصی در این فضای مسموم رها کنیم؟ تبعا در اینصورت تنها باید شاهد آسیبها و تبعات و خسارتهای این پدیده باشیم.بی اعتمادی، ترویج شایعات و کاهش شدید عمق سیاسی مخاطبین از بدیهی ترین آسیبها و مقدماتی ترین آنهاست. آیا این بستر ناپایدار و غیر قابل اطمینان در زمان اوج تبلیغات انتخاباتی تهدیدزا نخواهد بود؟

دنیای ارتباطات امروز با همه گیر شدن امکانات فضای مجازی مفهوم مکان را کمرنگ کرده است و اینترنت، برتری تأثیرگذاری خود را در جامعه نشان داده به طوری که گروهی در آن سر دنیا به راحتی می‌توانند برای فرهنگ افرادی که در تسلط مکانیشان نیستند برنامه ریزی کنند و در نهایت با هدایت و کنترل از راه دور و بدون تبلیغات مستقیم در فکر و فرهنگ دیگران نفوذ کنند.

به جرئت می‌توان گفت، مرکز ثقل این تأثیر روی نسل جوان در حال رشد، یعنی جوانان و نوجوانان است که هم می‌تواند فرصت باشد هم تهدید؛ این پدیده‌ی تناقض آلود ممکن است تحول مثبت ایجاد کند یا مسموم‌ترین و آسیب زا ترین فضای فرهنگی و تربیتی را نیز در درون خود داشته باشد.

نوجوانان و خطر هرج و مرج فرهنگی – اخلاقی در اینترنت

باید توجه داشت که در حال حاضر بیش از ۱۲ میلیون نوجوان زیر ۱۸ سال در ایران از این دنیای مجازی استفاده می‌کنند و به دلیل استفاده راحت از اینترنت و اپلیکیشن های رایگان جذاب و همچنین پایین آمدن قیمت گوشی‌های اندروید، همه این افراد در معرض آسیب‌های جدی ناشی از این هرج و مرج فرهنگی – اخلاقی در اینترنت قرار گرفته‌اند و خانواده‌ها نیز با تصور اینکه دولت و مسئولین فرهنگی و آموزشی، در اجرای وظایف قانونی خود متعهد هستند و وجود محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی نسل جوان از دغدغه های آنان است، فرزندانشان را در این فضای بدون بزرگ‌تر تنها می‌گذارند، غافل از اینکه دسترسی فرزندانشان به این امکانات هیچ تفاوتی با دسترسی خودشان ندارد و قبل از بلوغ فکری فرزندانشان وارد فضای آسیب‌زای تربیتی می‌شوند.

متأسفانه با توجه به پژوهش‌های انجام شده بخش عمده‌‌ای از پدر و مادران از خطرهائی که فرزندانشان در اینترنت با آن مواجهند، اظهار بی اطلاعی می‌کنند.
کارشناسان علوم اجتماعی به پدر و مادرها هشدار می‌دهند که نباید نظارت بر فرزندان خود را حین حضور در فضای مجازی نادیده بگیرند.

انواع قوانین محافظت از کودکان در فضای مجازی

باید خاطر نشان کرد، بر اساس بند یک اصل سوم قانون اساسی از وظایف قانونی دولت است که محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی ایجاد کند و نه تنها در ایران بلکه همه کشورها به طور متفق‌القول بر عدم دسترسی کودکان به سایت‌های غیر اخلاقی تاکید داشته و برنامه ریزی برای فضای مساعد تربیت از موضوعات با اهمیت در جهان است.

از آنجا که نمی‌توان مانع از بارگذاری مطالب خلاف عرف و اخلاق در فضای اینترنت شد و هر کسی قادر به چنین کاری است، تدوین گران ضوابط و قوانین این شبکه جهانی سعی می‌کنند با ایجاد فیلترهایی دسترسی به تارنماهای نامناسب را به ویژه برای کودکان محدود و یا مسدود کنند.

همه کشورها بر عدم دسترسی کودکان به سایت‌های غیر اخلاقی تاکید داشته و به شیوه های سخت افزاری و نرم افزاری مختلفی برای پیشگیری از دسترسی کودکان به این تارنماها متوسل می‌شوند.
از سوی دیگر فیلترینگ اینترنت در بسیاری از کشورها صورت می‌گیرد و تقریباً تعداد کشورهایی که اینترنت بدون فیلتر عرضه می‌کنند بسیار انگشت شمار است. این فیلتر سازی در زمینه های سیاسی، اجتماعی، امنیتی و ابزارهای اینترنتی و به صورت گزینشی یا سراسری صورت می‌گیرد.

جالب است بدانید آمریکایی‌ها تلاش کردند با تصویب قوانین مختلف از جمله قانون نزاکت ارتباطات Communications Decencey Act دسترسی کودکانشان را به اینترنت محدود کنند و لایحه محافظت کودکان از اینترنت (CIPA) نیز یکی دیگر از مجموعه قوانینی است که کنگره آمریکا برای جلوگیری از دسترسی کودکان به محتوای غیر اخلاقی تصویب کرده است.

کنگره این قانون را برای مسدود کردن محتوای اینترنتی غیر اخلاقی تصویب و شرکت‌های عرضه کننده اینترنت را ملزم کرد با ارائه نرم افزارهایی، اینترنت را در مبدأ شرکت‌های ISP و یا در مقصد – رایانه های کاربران عادی – فیلتر کنند.

این نرم افزارها می‌توانند با یافتن کلمات خاصی در یک آدرس اینترنتی دسترسی به آن سایت را مسدود کنند یا حتی در نمونه های پیشرفته تر، محتوای تارنماها را نیز برای یافتن کلید واژه‌ها و تصاویر تعیین شده بررسی کنند.
بر اساس قانون محافظت کودکان از اینترنت مدارس و کتابخانه‌های عمومی موظف شدند تا براى انجام فعالیت‌هاى اینترنتى، فیلترهاى مربوط به سایت‌های غیراخلاقی، گپ اینترنتی (chat) و شبکه های اجتماعی و انجمن‌های گفت‌وگو را بر روی رایانه های خود نصب کنند.

انگلیس هم نیز از جمله کشورهایی است که دسترسی به سایت‌های نژاد پرستی، تروریستی و غیر اخلاقی برای کودکان را مسدود کرده است.
در این کشور سازمان غیردولتی و غیرانتفاعی «بنیاد نظارت بر اینترنت» فهرستی از وب سایت‌های غیراخلاقی را تهیه و بر اساس آن، دسترسی ۹۸ درصد از کاربران اینترنت را به این سایت‌ها مسدود می‌کند.
کره جنوبی هم شامل آن دسته از کشورهایی است که دسترسی جوانان را به سایت‌های غیر اخلاقی مسدود کرده است.

این موضوع از آن جهت قابل تأمل است که در زمینه های کنترل دسترسی کودکان و نوجوانان از این فضا در ایران تدابیری پیش بینی نشده است و با این وجود مدارس و نظام آموزشی برای تحقیقات علمی به تشویق دانش آموزان از استفاده اینترنت می‌پردازند و دانش آموز را وارد دنیای بدون نظارت بزرگ‌ترها می‌کنند.

پیوست فرهنگی، راهی برای کنترل آسیب‌های اینترنت

باید یادآور شد که دولت در اجرای وظایف قانونی در شورای عالی فضای مجازی و قانون اساسی با هدف ایجاد «محیط مساعد برای رشد فضایل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوی و مبارزه با کلیه مظاهر فساد و تباهی»، موظف است که اینترنت را کنترل کند.

حالا با وجود این موضوع مهم و تأثیرگذاری آن بر روی آینده سازان کشور شاهد عدم تشکیل جلسات شورای عالی فضای مجازی در این چند ماه اخیر هستیم. هرچند که در اساس‌نامه این شورا آمده که اگر رئیس جمهور نسبت به تشکیل جلسات اقدامی نکرد، روسای دو قوه دیگر می‌توانند درخواست تشکیل جلسه دهند که متأسفانه این امر تاکنون محقق نشده و با وجود تأکیدات رهبری نسبت به مسائل فرهنگی به نظر می‌رسد این موضوع مهم فرهنگی از چشم مسئولین دور افتاده است.

در جلسات گذشته شورای عالی فضای مجازی ابتدا بر مسئله فراهم کردن شبکه ملی اطلاعات تاکید شد، اما امروز شاهدیم که بدون توجه به این موضوع دولت به دنبال افزایش پهنای باند است و وزارت ارتباطات در خصوص فعالیت نسل سوم اپراتور تلفن‌های همراه مجوز داده است.

باید توجه داشت که در کنار توسعه زیرساخت‌های فضای مجازی، پیوست‌های فرهنگی آن را هم در نظر بگیریم تا توانسته باشیم پیشگیری کنیم و نیاز به درمان در سال‌های آتی نداشته باشیم.
هرچند که با دیوار و فیلتر درمانی صورت نمی‌گیرد، اما تدابیر پیشگیرانه ای است که نوجوانان را بیمار نمی‌کند و جلوی بیماری‌های اجتماعی را می‌گیرد. انتظار می‌رود دولت به این مهم توجه ویژه ای داشته باشد و قبل از اینکه برای درمان برنامه ریزی کند اقدامات پیشگیرانه خود را آغاز کند.

حوزه    فرهنگ – رسانه
موضوع    سوژه‌هاي بکر برنامه‌ي جيوگي
تحلیل و استناد
ايلنا:
نقبی بر فضای مجازی و چالش‌های آن در جیوگی
مستند ترکیبی «جیوگی» این هفته به بررسی فضای مجازی، فواید و چالش‌های آن در رفتار و روابط افراد جامعه می‌پردازد.
به گزارش ایلنا، جیوگی امروز ۱ آذر همراه با استاد دانشگاه مک گیل کانادا به تاثیرات فضای مجازی بر جامعه پرداخته و مشخصا اثرات آنرا بر روی اعصاب بررسی می‌کند.
جمع بندی نظرات حضار در برنامه شنبه شب از قسمت‌های دیگر این برنامه است. همچنین در روز دوشنبه جیوگی دو برنامه گذشته خود را تحت عنوان «رادیکال جیوگی» مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد.
مستند ترکیبی «جیوگی» با لحن متفاوت و بحث‌های چالشی می‌کوشد هدف و موضوع برنامه را از جنبه‌های مختلف مورد واکاوی قرار دهد.
این برنامه که درگروه خانواده و فرهنگ تولید می‌شود شنبه تا دوشنبه هر هفته از ساعت ۲۱ به تهیه کنندگی مهدی بهادران و اجرای میلاد دخانچی به روی آنتن شبکه دو می‌رود. بازپخش آن نیز روزهای یکشنبه، دوشنبه و سه شنبه از ساعت ۱۴: ۳۰ خواهد بود.

توصیه و پیشنهاد :

   1.    موضوعات که برنامه ي جيوگي انتخاب مي‌کند، معمولاً سوژه‌هاي مناسبي براي دنبال کردن از سوي رسانه‌ها هستند. اين بحث‌ها در جيوگي مجال بسيار محدودي براي بررسي ارائه‌ي راهکار دارند، اما با امتداد آن‌ها در رسانه‌ها مي‌توان به راهکارها هم رسيد. پيشنهاد مي‌شود اين موضوع توسط رسانه‌هاي انقلابي دنبال شود و درباره‌اش به توليد مطلب و مصاحبه و گزارش و... بپردازند.

اکنون کاربران فعال موبایلی ایران به‌طور شبانه‌روز با نرم‌افزارهای ارتباطی کار می‌کنند و در شبکه‌های اجتماعی حاصل از این نرم‌افزارهای ارتباطی مشغولند.

پس از آن‌که وی‌چت فیلتر شد و وایبر به سرعت جای آن را گرفت، کاربران موبایلی ایرانی با استقبال گسترده از این نرم‌افزار اتباطی توانستند در مدت زمان کوتاهی تعداد کاربران حاضر در این شبکه را به عددهای میلیونی برسانند طوری‌که مدیران شبکه وایبر با بهت و تعجب از این استقبال یاد کردند.

فوذ این نرم‌افزار و به‌دنبال آن واتس‌آپ، تلگرام و لاین، امکان گسترده‌ای را برای حضور کاربران ایرانی موبایلی در شبکه‌های اجتماعی به وجود آورد.
اندکی بعد، استفاده‌کنندگان از چنین نرم‌افزارهایی به فکر راه‌اندازی و تشکیل گروه‌های مختلف در همین شبکه‌ها برآمدند طوری‌که استقبال از تشکیل چنین گروه‌هایی همانند استقبال از نصب و راه‌اندازی نرم‌افزارهای ارتباطی در گوشی‌های موبایل کاربران بود. افراد مختلف بسته به تخصص و توانایی خود و حتی بدون در نظر گرفتن چنین مهمی، اقدام به تشکیل گروه‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی وایبر، واتس‌آپ، لاین و تلگرام کرده که سپس خود نیز به‌عنوان مدیر گروه، گردانندگی آن را بر عهده گرفتند. عضوگیری در این گروه‌ها در ابتدا از سوی کسی صورت می‌گرفت که چنین گروهی را راه‌اندازی کرده و اغلب از میان دوستان نزدیک بود اما در ادامه کاربران حاضر در گروه به روش‌های مختلف که ساده‌ترین آن جذب دوستان، همکاران و حتی با نیت بالا بردن تعداد اعضای گروه بود، اقدام به اضافه کردن کاربران مختلف به گروه‌های خود بدون در نظر گرفتن هرگونه پیشینه، تخصص و حتی گرفتن رضایت از آن کاربر برای حضور یا عدم حضورش در گروه کردند.

ناگفته نماند برخی از کاربران نیز برای اعلام اینکه در گروه‎‌های مختلف عضو بوده و تعداد گروه‌هایشان زیاد است اقدام به حضور در گروه‌ها مختلف می‌کردند. این موضوع در قدم اول شاید کار ساده‌ای به نظر بیاید اما در ادامه باعث بروز مشکلات فراوانی برای کاربرانی شد که خواسته یا ناخواسته در گروه‌های مختلف عضو شده بودند. از آنجا که عضوگیری گروه‌های مختلف در شبکه‌های اجتماعی در ابتدا با هدف جمع کردن دوستان بود اما از آنجا که دوستان هر کاربر، با دوستان کاربر دیگر مشترک نبود، بنابراین جمعی از آدم‌های مختلف در گروه‌ها عضو شدند که – فارغ از ایجاد فضایی برای تضارب آراء – هیچگونه همخوانی با یکدیگر نداشتند. همچنین به‌دلیل عطش بالای کاربران برای حضور در گروه‌ها و استفاده بی‌حد و حصر ایشان از شبکه‌های اجتماعی، آنها را از انصراف و خروج از گروه‌هایی که توجیهی برای آنها نداشت، منع می‌کرد.

در نتیجه این کاربران، فضایی را تحمل می‌کردند که یا در ادامه با آن همراه شده و به اجبار بسیاری از ویژگی‌های شخصیتی خود را زیر پا می‌گذاشتند و یا مجبور به جدل با کاربران دیگر در آن گروه می‌شدند و همین موضوع زمینه‌ساز بروز بسیاری از مشکلات برای کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی شده، می‌شود و خواهد شد. اگرچه پس از گذشت یک دوره زمانی ۷-۶ ماهه از ورود این شبکه‌ها و تشکیل چنین گروه‌هایی، اغلب کاربران کم‌کم به این باور رسیدند که ناچار هستند برخی از گروه‌ها را ترک کنند اما هنوز هم عده زیادی با این توجیه که اینجا فضای مجازی است و در فضای مجازی این‌گونه برخوردها و رفتارها طبیعی بوده و نباید سخت گرفت بلکه باید آزادتر بود، به ماندن در آن گروه‌ها و البته همرنگ شدن با آن ادامه می‌دهند.

چرا؟
از آنجا که عضوگیری در چنین گروه‌هایی، قاعده و قانون خاصی نداشته و ندارد، بنابراین هر کاربر با هر نوع گرایش فکری در آن ورود می‌کند و در ادامه آدم‌هایی که هیچ شناختی از یکدیگر ندارند به ناچار اقدام به اضافه کردن افراد گروه‌های مختلف در فهرست مخاطبان گوشی‌های موبایل خود می‌کنند. نکته جالب همین‌جا است که کاربری که تا دیروز، شماره همراهش به‌عنوان یکی از شخصی‌ترین دارایی‌هایش بوده و آن را به هرکسی نمی‌داده است اکنون به‌طور تقریبی بیش از هزار نفر به‌راحتی شماره او را در دسترس دارند آن هم افرادی که قابل شناسایی نیستند و البته اقدام به گذاشتن پیام یا هر نوع پست دیگری در صفحه شخصی او در شبکه‌های اجتماعی مختلف می‌کنند که جنبه مزاحمت دارد و در ادامه این‌گونه مزاحمت‌ها راه به جاهایی می‌برد که سرنوشت خوبی را برای کاربران رقم نمی‌زند.

این یک سوی ماجراست و اما سوی دیگر آن نوع برخورد با کاربران در گروه‌هایی است که ایشان در آن عضویت دارند. همان‌گونه که در بالا آمد چون عضوگیری گروه‌ها قانون خاصی را پیروی نمی‌کرد بنابراین هرکس، هرکسی را دوست داشت به گروه خود اضافه می‌کرد و این کاربران به‎‌دلیل آنکه تعهدی نسبت به دیگر کاربران نداشتند و با تأکید بر اینکه در فضای مجازی چنین تعهداتی جایی ندارد، پس به خود اجازه می‌دادند تا هرگونه متن، عکس، موسیقی و فیلمی را نشر کنند. در ادامه این‌گونه نشرها، تأییدهایی (بخوانید لایک) که از سوی مدیر گروه و دیگر کاربران صورت می‌گرفت نوعی رقابت کاذب را در میان دیگران کاربران به‌خصوص خانم‌های عضو گروه (با توجه به اینکه احساسی‌تر برخورد می‌کنند) ایجاد می‌کرد و آنان نیز برای اینکه در کورس رقابت با هم‌گروهی‌های خود عقب نمانند و البته لایک‌های بیشتری را دریافت کنند به ناچار در راهی قدم می‌گذاشتند که شاید تا قبل از آن به خود اجازه ورودش را نمی‌دادند چراکه با روحیات، اخلاقیات و منش آنها در تضاد بود. اما آنها این‌گونه تعبیر می‌کردند که اینجا فضای مجازی بوده و واقعی نیست پس نباید خیلی سخت گرفت غافل از ینکه کاربران دیگر آنها را باتوجه به آنچه آنها در گروه‌ها می‌گذارند، قضاوت می‌کنند و نتیجه آنکه وقتی کاربری به نشر متن، عکس، موسیقی و یا فیلمی اقدام می‌کند که برخلاف عرف و عاداتش است درواقع به دیگر کاربران اعلام می‌کند که من از چنین مواردی رضایت دارم.

متأسفانه قضاوت کاربران از یکدیگر براساس مطالب منتشر از سوی آنها، این انگیزه ناپسند را در دیگر کاربران ایجاد می‌کند تا آنان نیز به خود اجازه دهند مطالبی به مراتب بدتر از آن در گروه‌های نشر دهند و یا به صفحه شخصی هر کاربر ارسال کنند، موضوعی که باعث زحمت کاربران شده و آنها با این اندیشه که به دیگر هم‌گروهای‌های خود بی‌احترامی نکنند چنین توهین‌هایی را تحمل می‌کنند اما حاضر نیستند آن کاربر را بلاک کنند. بدتر آن‌که دریافت و ارسال چنین مطالبی پس از مدتی عادی شده و با از بین رفتن قبح آن، امنیت اخلاقی کاربران(بخوانید همسران و فرزندان) را به شدن تهدید می‌کند.
حال این شبکه‌ها مدتی است خانه و خانواده را هدف گرفته‌ و سبب شده‌اند تا افراد خانواده از یکدیگر دور شوند تا آنجا که در برخی از خانواده‌ها همین گروه‌ها جای همسر و فرزند را گرفته‌اند. متأسفانه اکنون نرم‌افزارهای بی‌آزاری که قرار بود دوری فاصله‌ها را جبران کنند، زندگی مشترک ایرانیان را نشان گرفته‌اند. شاید فکر کنید این‌گونه شیوه‌های مدرن معاشرت تهدیدی برای عشق مشترک همسران و خانواده‌های ایرانی به حساب نمی‌آید اما باور کنید به‌همان اندازه که زندگی خانوادگی معتادان به مواد مخدر در خطر است زندگی مشترک زوج‌های ایرانی معتاد به نرم‌افزارهای ارتباطی نیز هر لحظه در خطر فروپاشی است.

به راستی ما را چه شده است؟
شاید از خود بپرسید پس نقش مدیران گروه در این میان چیست؟
مدیران گروه یا همان کاربرانی که در ابتدا اقدام به راه‌اندازی چنین گروه‌هایی کرده و البته در ادامه روند عضوگیری از دستشان در رفته است (چراکه هر دوستی می‌خواسته دوست خود را به گروه اضافه کند و اکنون جمعیت گروه به اندازه‌ای رسیده که غیرقابل کنترل است) اگرچه درباره مطالب نازیبا و خلاف اخلاق تذکر می‌دهند اما درنهایت راه به جایی نمی‌برند چون آنها نمی‌خواهند اعضا را از خود دلگیر کنند.
در اینجاست که احساس پاک کاربرانی که (به‌طور عمده خانم‌ها) برای پر کردن اوقات فراغت یا سرگرمی و حتی آموختن نکته‌ای در این گروه‌ها وارد شده‌اند، دستخوش تلاطماتی قرار می‌گیرد که آثار سوء روانی برای آنها دارد. برخوردهای مجازی خارج از شأن با کاربران در چنین گروه‌هایی و نشر مطالب، عکس و فیلم‌هایی که در اصل توهین به شعور کاربران است سبب می‌شود تا عقل و احساس کاربران در این گروه‌ها به استثمار کشیده شود و جالب آنکه کاربران حاضرند این چنین توهین‌ها و استثماری را بپذیرند و تحمل کنند و بازهم در این گروه‌ها بمانند!
به راستی چرا؟

حوزه    فرهنگ –  فضاي مجازي
موضوع    عوارض اينترنت بر مغز
تحلیل و استناد

تابناک:
کتابی تامل برانگیز با پرسشی جدی

به گزارش تابناک فرهنگی و به نقل از ایسنا، کتاب «اینترنت با مغز ما چه می کند؟» کتابی تامل برانگیز و گاه کمی نگران کننده است. سوالی که نویسنده آن را به عنوان اسم کتاب برگزیده هرکس را که با اینترنت سروکار داشته باشد نگران می کند و به مطالعه وامیدارد. به راستی استفاده مکرر و مداوم  از اینترنت -که امروزه بدل به بخشی اجتناب ناپذیر از زندگی، حرفه و حتی تفریح ما شده است- چه آثاری می تواند به دنبال داشته باشد؟

 همان طور که از عنوان برمی آید نویسنده کتاب، «نیکلاس کار»، به دنبال آن نبوده است که مسائل فرهنگی، آثار اجتماعی و تاثیرات سیاسی احتمالی اینترنت بر زندگی ما را واکاوی کند؛ بلکه هدف کتاب  مطالعه دقیق آثاری است که ایترنت بر عملکرد مغز و مهارتهای ذهنی ما می گذارد.

مقدمه کتاب به برخی نشانه ها ها اشاره می کند که احتمالا همه ما (کاربران اینترنت) برخی یا حتی همه آنها را در سالهای اخیر به نوعی تجربه کرده ایم: تمرکز ما کمتر شده، تعمق ما بر متون به ویژه متون طولانی به اندازه گذشته نیست، برایمان دشوار است یک کتاب را به طور کامل مطالعه کنیم و ...نشانه های که نویسنده (و شاید ما را هم) نگران می کند: «ما داریم کم کم شبیه رایانه هایمان می شویم  و انگار داریم با آنها فکر می کنیم و گاهی حس می کنیم: دلمان برای مغز قدیمی مان تنگ شده است.»(صفحه 42)

پس از این مقدمه است که نیکلاس کار می کوشد مدعای اصلی خود را بیان دارد و شواهدی را در تایید آن ارائه دهد. حرف اصلی او در این کتاب این است که فقط محتوای اینترنت نیست که بر اندیشه و تفکرات ما اثر می گذارد بلکه ساختار و طبیعت مغز ما چنین است که پدیده ای نظیر شبکه جهانی اطلاعاتی می تواند مسیرهای حیاتی آن را تغییر دهد و اساسا مغز دیگری پدید آورد:«مغز ما انعطاف پذیر است…

توصیه و پیشنهاد :

   1.    معرفي کتاب تا حدي در سايت‌هاي خبري باب شده که مي‌تواند براي ارتقاء سطح مطالعه بسيار مفيد باشد. پيشنهاد مي‌شود اين سنت پسنديده در سايت‌ها و رسانه‌هاي انقلابي به خصوص گسترش يابد و به‌طور ويژه، اما مشخصاً در خلال بخش‌هاي خبري موجود – و نه در يک بخش به‌خصوص و جداگانه – استفاده شود.

2.    همچنين پيشنهاد مي‌شود اين کتاب در ساير سايت‌ها هم معرفي شود. با توجه به حجم بسيار گسترده‌ي کاربران اينترنت اين هشدارها حتا در صورتي که کاملاً صحيح نباشند، مي‌تواند در تعديل ميزان استفاده‌ي هر فرد از فضاي مجازي مفيد و موثر باشد.

حوزه    فرهنگ –  فضاي مجازي
موضوع    بسته شدن صفحه‌ي پادشاه سعودي
تحلیل و استناد

راديو کوچه:

حمله کاربران منجر به بسته ‌شدن اینستاگرام پادشاه عربستان شد
در پی حوادث تلخ اخیر در مکه و کشته و زخمی شدن حجاج در مراسم حج امسال و گسترش بی سابقه تصاویر و مطالب مربوط به این مراسم در فضای مجازی، همچنین هجوم و اعتراض کاربران به پادشاه عربستان و بی کفایتی مسوولین سعودی، صفحه اینستاگرام منتسب به سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، از حالت عمومی خارج شد و افرادی که این صفحه را دنبال می کردند دیگر امکان مشاهده تصاویر و ارسال مطالب اعتراض آمیز درباره این حوادث را ندارند.

پادشاه عربستان و گردانندگان این صفحه هنوز هیچ پاسخی در این مورد ارایه نکرده اند. به نظر می رسد این کار تنها به دلیل جلوگیری از سیل عظیم اعتراض کنندگانی بوده که از این فرد تقاضای پاسخ داشته اند.
در حوادث امسال صد ها تن کشته شده اند که این امر بی کفایتی مسوولین سعودی در برگزاری این مراسم را به نمایش می گذارد.

توصیه و پیشنهاد :

   1.    پيشنهاد مي‌شود اين خبر در سايت‌هاي داخلي منعکس شده و محتواي کامنت‌ها و حمله‌ها هم خبري شود.

قضیه
■ در مورد پدیده اینترنت، نگرانی‌های عمیقی نزد مصلحان اجتماعی وجود دارد. امواج جرایم اینترنتی، روابط در اینترنت که از قالب هر نوع ارتباطی که تا کنون می‌شناختیم خارج شده‌اند، انزوای فزاینده افراد و پناه بردن افراطی و روان نژند به اینترنت، هک و نفوذ و افشای اطلاعات شخصی در فضای شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های آن‌لاین، همه و همه، از سنخ مسائلی هستند که مصلحان اجتماعی را دغدغه‌مند می‌کند.
■ وجه اصلی دغدغه هم بازمی‌گردد با آینده حیات موازین اخلاقی؛ با تغییر شکل ارتباطات به صورت‌های ناشناخته، این پرسش ایجاد می‌شود که چه چیزی افراد را از پیشبرد نفع‌طلبی‌های شخصی به زیان سایر مشارکت کنندگان بازمی‌دارد؟

ریشه‌یابی مسأله…

■ نکته اول این که اضطراب مصلحان اجتماعی در مورد آینده زیست اینترنتی بجاست. به عبارت دیگر، زیست اینترنتی، ذاتاً و در ریشه شکل‌گیری پدیده، بسیار مستعد کم‌رنگی اخلاق است. ذات جهان‌شمول فعل اخلاقی، وقفه و تأمل در نیک و بد و باید و نباید است؛ این، همان چیزی است که در ادیان ابراهیمی و حکمت ارسطویی به آن «تقوا» می‌گویند؛ توقف و تفکر کن که آن چه می‌خواهی انجام دهی نیک است یا شر.

■ و اینترنت، از آن لحاظ که بیش از هر چیز، به معنای سرعت انتقال و دگرگونی در بستر شبکه است، اساساً محیط پر حزم و با طمأنینه‌ای نیست. زیستی که هر چه بیشتر اینترنتی می‌شود، سرعت بگو مگو و فعل و انفعال‌ها در آن تا حد ازجاکندگی افزوده می‌شود. در این بستر، غیبت‌ها و تهمت‌ها و سخن‌چینی‌ها و شایعه‌پردازی‌ها و چشم‌چرانی‌ها و … راحت‌تر و در مقیاس وسیع‌تر صورت می‌گیرد و منتشر می‌شود. تصمیمات، راحت‌تر و سریع‌تر و با ارتباطات سهل‌تر عملی می‌شوند. در بستر پر سرعت شبکه، علی الاصول، میزان حزم و احتیاط تقلیل می‌یابد، و تقوا که جوهر و گوهر اخلاق است از دست می‌رود.

■ ولی، تمام آن چه مصلح اجتماعی باید بداند، این نیست؛ نکته دوم این که اینترنت به عنوان یک رسانه مبتنی بر مبادله متن، رشد نامحدودی نخواهد داشت؛ اینترنت، مانند سایر رسانه‌ها، رقیب نیرومندی به نام برودکست رادیو تلویزیونی دارد؛ رقیبی که کامل‌ترین رسانه قلمداد می‌شود، و توان هضم و جذب و تلفیق با اینترنت را در خود نشان داده است. پدید آمدن نرم‌افزارهایی که محتوای متنی اینترنتی را به کلام شفاهی تبدیل می‌کنند، یا وبگاه‌هایی که چکیده اخبار را به صورت صدا و تصویر منتشر می‌نمایند، نشان از آن دارد که زیستن در دنیای پر از متن تا حد مشخصی تحمل می‌شود. روندهای جدید نشان می‌دهد که گرایش صدا و تصویری به اینترنت غلبه می‌یابد، و نهایتاً، اینترنت، به بستر فنی برودکست رادیو تلویزیونی تبدیل می‌شود. در نتیجه، کثرت اشتغال افراد به شبکه و متن آستانه‌ای و محدوده‌ای دارد که انگار ما به آن آستانه‌ها نزدیک می‌شویم.

■ نکته سوم که مقصد اصلی این گفتار است این که، فضای اینترنت، هر چند که فضای شتاب و کم پرهیزی است، ولی یکسره از مفهوم و مضمون اخلاق تهی نخواهد بود. درست است که در بستر اینترنت، شاید گره‌ها، تورها و اتصالات شبکه‌های عصبی هر چه بیشتر در هم تنیده می‌شوند و یکپارچگی خود را از دست می‌دهند، لیکن، هنوز هم «امر اجتماعی» یعنی، حس پیوند داشتن و ارتباط، وجود دارد، و این، دست‌مایه‌های نوین مفهوم اخلاق در این فضاست. شاید در جهان امروز، مرزها مبهم و محو شده باشند، لیکن، جهان، آن توده‌ی همگن متشکل از سیم‌های در هم تافته‌ای نیست که در آن، همه چیز در یکسانی ارتباط همیشه حاضر، محو شود.

■ منظور اصولی افراد در استعمال اینترنت، گریز از اخلاق نیست، بلکه تسهیل معیشت همچون سایر روش‌های پیشین زیست است. این فضا مستعد خطاهای نوین است، ولی فرصت‌های تازه‌ای را هم برای زیست انسانی شکوفاتر و اخلاقی‌تر می‌گشاید. اینترنت، مفصل‌بندی تازه‌ای از امکانات ماست که مقدورات دوردست را به ما نزدیک‌تر می‌سازد و به امکان فرا رفتن از موقعیت نزدیک و پیوستن به موقعیت‌های دوردست مکانی و زمانی را فراهم می‌آورد. این، یک ترکیب تازه از جهان اطراف ماست؛ ارتباطات ادامه می‌یابد؛ فضاهای روزمره، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی تازه‌ای گشوده می‌شود؛ اما پرسش‌های بنیادی زیست اصیل و اخلاقی، نه تنها کماکان باقی می‌مانند، بلکه با مسائلی که پیش می‌آیند، تشدید و تغلیظ می‌گردند.

■ چون ارتباط هست و حتی تشدید می‌شود، ضرورت اعتماد، هم‌چنان در مقام نیروی اصلی قوام دهنده‌ی روابط اجتماعی و نحوه‌ی زیست اصیل آدمی در جای خود باقی می‌ماند، و انسان تکاپوی خود را برای دستیابی به آن صورت خواهد داد. شکی در این نیست که این ارتباطات جدید، کم و بیش، ساز و کار اعتمادآفرین خود را ایجاد خواهند کرد. اگر قرار باشد چیزی به نام ارتباط اجتماعی در اینترنت وجود داشته باشد، این ارتباط باید برای طرفین این ارتباط اهمیت داشته باشد. اعتماد، چیزی نیست، مگر نشانه‌ی وفاداری که لازمه‌ی ارتباط است، ارتباطی که صرف یک اتصال یا پیوند نیست.

■ بنابراین، ارتباط، مستلزم حس اعتماد است، و اگر سطح تعدیل شده‌ای از ارتباط اینترنتی باقی بماند که می‌ماند، قطعاً شیوه و نسق ارتباط خاص آن هم پدید خواهد آمد. پرسش این نیست که آیا می‌توان در این دنیای مجازی جدید رایانه‌ای اعتماد ایجاد کنیم، بلکه پرسش امروز ما این است که چگونه می‌توانیم اعتماد ایجاد کنیم. چه نوع انس و آشنایی میان ما و دیگرانی که لاجرم با ایشان در فضای اینترنت ارتباط داریم برقرار خواهد شد؟ پرسش دیگر این است که هر چند می‌دانیم سطوحی از ارتباط، لازمه بقای ارتباط اینترنتی هست، اما سطح و میزان و کیفیت و پایداری این ارتباط تا چه اندازه خواهد بود؟

■ وجود استراتژی‌های مختلف و بسیار متنوع در فضای اینترنت برای تعریف روابط اجتماعی، این نکته را برجسته می‌سازد که فعالان در این فضا درباره‌ی نحوه فعالیت در فضاهای مجازی دست به انتخاب سنجیده می‌زنند، و در سایه مطالبۀ چنین انتخاب‌هایی است که استراتژی‌های مختلف برقراری روابط پدید می‌آید. گر چه زیست اینترنتی لایه‌هایی مختلف، و هر چند مجازی دارد، مستلزم نحوی از شفافیت هم هست که در آن افراد می‌توانند میان فضاهای امن‌تر یا متهورانه‌تر انتخاب صورت دهند. بنا بر این، دعوت به درست‌کاری و اعتماد و امنیت و پرهیز از ارتباط اینترنتی حذف نمی‌شود، هر چند که پیچیده‌تر و دشوارتر می‌شود و به قواعد و منابع و مهارت‌های تازه احتیاج پیدا می‌کند. هم‌چنین، در این فضای اینترنتی و سایبر، اصولی چون برخورداری از رفتار شایسته و رعایت نزاکت و دوستی نیز جزء پروتکل و تفاهم نامه‌ی بازی‌گران است.

■ مدیران فضاهای امن، فعالان این دست فضاها را تشویق می‌کنند تا قانون‌شکنی و رفتار ناشایست را گزارش نمایند و این نشان می‌دهد که صورت‌های نظارت متقابل فعالان هم در حال شکل‌گیری است. فضای عمومی اینترنت در حال حاضر، همان فضای هرج و مرج و بی‌نظمی زندگی در جامعه‌ی بدوی بدون دولت است، ولی گرایش‌ها و رویه‌هایی که به سرعت در حال شکل‌گیری است، نشان می‌دهند که رفته رفته بازی‌گران/ناظرانی پدید می‌آیند که نقش مبصر را بازی خواهند کرد تا بازی جوانمردانه و استانداردهای مشارکت مطلوب را تضمین کنند. شاید ضرورت حفظ تعاملات اجتماعی، فعالان اینترنت در فضاهای امن‌تر را وا داشته تا دار و دسته‌ها و گروه‌هایی راه بیندازند که هسته‌ی عاطفی آن را تبادل نمادین دو جانبه و مبتنی بر تعهد اخلاقی تشکیل می‌دهند. این رابطه، نوعی حس همبستگی مرکزگرا به همراه خصومت مرکزگریز بر ضد نفوذی‌ها و هکرها یا افراد غیر پایبند ایجاد کرده است که در بعض موارد با شدتی بسیار عمل می‌کنند. از این رو، شباهت‌های بسیار عجیبی میان شکل‌های جدید ارتباط اینترنتی که می‌کوشند فضای اخلاقی امنی در اینترنت برای گروه کوچک خود ایجاد کنند از یک طرف، و فرهنگ دار و دسته‌های عیار و بچه محل‌ها در زندگی واقعی از لحاظ روابط عاطفی وجود دارد. به این معنا، جوانان فعال در دنیای اینترنت، در برخی محیط‌های نسبتاً امن، نظمی اخلاقی را شبیه‌سازی کرده‌اند که از برخی جهات (و مطمئناً نه از همه جهات)، تا اندازه‌ای شبیه دنیای پدر و مادرها و اجدادشان است. کاملاً پیداست که فضای سایبر و اینترنت، عاری از گناه و سوء اخلاق نیست، ولی اعتماد، وفاداری و همبستگی در برخوردهای اجتماعی رسانه‌ای ناگهان ناپدید نشده است و همه‌ی شکل‌های شبیه‌سازی که بازی‌گران اینترنتی انتخاب می‌کنند از تبادل نمادین معانی اخلاقی تهی نیستند. درست است که در اینترنت، دیگر انسان‌ها به صورت فیزیکی و عینی در دسترس نیستند، ولی این، معنایش آن نیست که فعالان اینترنت دیگر «کسی» نیستند یا جایی را اشغال نکرده‌اند، و نمی‌توان آن‌ها را در قبال دیگران متعهد شمرد. فقط به مرور زمان است که صورت‌های تازه‌ای از تعهد اخلاقی در این فضا پدید می‌آید.