لبو يا لپتو؟!

در زبان آشور و بابل چغندر را لپتو مي‌خواندند و در زبان آرامي لپتا و ليپتا؛ پس بعيد نيست كه اصل لبوي فارسي همين باشد! چغندر دو نوع است؛ يكي همين چغندر معمولي است كه به رنگ بنفش تيره يا قرمز (لبو) وجود دارد و نوع ديگر آن چغندر قند و به رنگ زرد روشن است. براي آنكه پوست چغندر پخته به آساني كنده شود، بايد وقتي گرم است از آب گرم بيرون آورده و درون آب سرد قرار دهيد تا به راحتي پوست آن جدا شود.

اين سبزي خوش طعم و شيرين كالري بسيار كمي دارد و به صورت آبپز و به تنهايي، يك دسر خوشمزه است اما نهايت استفاده‌اي كه معمولا ما ايراني‌ها از آن مي‌كنيم، در تزئين غذا يا نهايتا تهيه دسر ماست و لبوست!

درصورتي‌ كه اگر بدانيد اين خوراكي چقدر خاصيت دارد، حتما از آن استفاده بيشتري مي‌كنيد؛ به خصوص كه هم عطر و طعم بي‌نظيري دارد و هم اينكه در تمام فصول سال در دسترس نيست. پس بايد تا آخر زمستان، حسابي قدرش را بدانيم! البته قدیمی ها می گویند که پیش تر چغندر انواعی متنوع‌تر از امروز داشته است و حتی از برگ آنها بیشتر از مغز آن استفاده می کردند.

اما امروزی ها لبوی خوش آب و رنگ قرمز رنگ را به هر چیزی ترجیح می دهند و این روزها دسترسی به این گیاه زیر خاکی به یکی دو نوع محدود می شود. هر چند عطر لبو در فصل سرد و توی خیابان ها، هوش از سر هر کسی می برد اما برای جلوگیری از آلودگی های احتمالی، خانگی‌اش  توصیه می شود. پس تا دیر نشده دست به کار شوید.

هویج همچون گوجه فرنگی اگر پخته شود میزان جذب بتاکاروتن (پیش‌ساز ویتامین A) و سایر ریزمغذی ها و آنتی اکسیدان هایش که خواص ضدسرطانی قوی دارند افزایش می یابد و اگر این سبزی را به همراه اندکی روغن، بخارپز یا آب پز کنید میزان جذب ویتامین های محلول در چربی آن، بیشتر هم می شود.

این سبزی تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و پیشگیری کننده از بروز حساسیت‌های فصلی است و می تواند از افزایش کلسترول خون بکاهد. همچنین نوشیدن یک لیوان آب هویج به همراه آب پرتقال یا کیوی می تواند تا حدود زیادی نیاز بدن به دریافت ویتامین C را تامین کند و مصرف توامان هویج با ماست، شیر یا بستنی می تواند کلسیم و ویتامین A را به بدن برساند.

هویج قند زیادی دارد و قند آن با سایر سبزی‌ها متفاوت است و در اثر حرارت، نمایه گلایسمی (میزان قند) آن افزایش یافته و در نتیجه افراد مبتلا به دیابت باید به خصوص هویج پخته را در حد متعادل مصرف کنند. لازم است بدانید در هر ۱۰۰ گرم هویج ۴۰ کالری انرژی نهفته است و مصرف روزانه آن سبب اضافه وزن خواهد شد.

قصد دارم در رابطه با یکی از گیاهان پر خاصیت صحبت کنم. فلفل دلمه ای را می توان منبعی غنی از ویتامین و آنتی اکسیدان دانست. ویتامین ها نقش بسیار مهمی را در حفظ سلامت بدن ایفا می کنند. پس خوردن مواد غذایی سرشار از ویتامین وظیفه ی ما است.

فلفل دلمه ای از همان خانواده فلفل هاست. به مرور که فلفل دلمه ای می رسد رنگ آن نیز تغییر می کند. اگر این سبزی خوش رنگ قبل از رسیدنِ کامل چیده شود رنگ آن سبز خواهد بود. اما اگر برای مدت طولانی تری روی زمین بماند رنگ آن زرد و سپس قرمز می شود. فلفل دلمه ای سرشار از ویتامین C و ریزمغذی های زیادی مانند بتاکاروتن و فلاوونوئیدهاست. هرچه این سبزی رسیده تر یعنی قرمزتر باشد حاوی ترکیبات آنتی اکسیدانی بیشتری است. این آنتی اکسیدان های قوی نیز به راحتی می توانند از پس رادیکال های آزاد مخرب بربیایند.فلفل دلمه ای بیش از ۹۰ درصد آب دارد و حاوی کالری کمی است. این سبزی حاوی گلوسیدها به خصوص گلوکز و فروکتوز می باشد. باید بدانید که پروتئین ها و لیپیدهای (چربی) موجود در آن بسیار اندک است و در عوض سرشار از ویتامین C و ویتامین A و پیش سازهای آن می باشد. میزان ویتامین A به خصوص در فلفل دلمه های کاملا رسیده یعنی قرمز بسیار بیشتر است.اگر اهل مکمل نیستید و می خواهید به طبیعی ترین شیوه ویتامین B جذب کنید می توانید به فلفل دلمه ای اعتماد کنید. به خاطر اینکه منبع فوق العاده ویتامین B۶ و B۹ و همچنین ویتامین E می باشد. در مورد فلفل دلمه ای زرد باید بگوییم که تامین کننده ویتامین B۹ بوده و فلفل دلمه ای سبز منبع ویتامین K می باشد.

مواد معدنی و عناصر مغذی اش

فلفل دلمه ای حاوی میزان زیادی املاح و مواد معدنی است: این سبزی حاوی آهن، مس، کلسیم، پتاسیم، فسفر، منیزیم و زینک می باشد. گوشت و پوست فلفل دلمه ای حاوی میزان بالای ترکیبات آنتی اکسیدانی است: یعنی کاروتنوئیدها و فلاوونوئیدها. فلفل دلمه ای قرمز نیز به نوبه خود منبع فوق العاده بتاکاروتن و کریپتوگزانتین می باشد که این دو ترکیب پیش ساز ویتامین A محسوب می شوند.لیکوپن یکی دیگر از ترکیبات آنتی اکسیدانی فلفل دلمه ای است که برای بدن بسیار مفید است. علاوه بر این ها باید بدانید که فلفل دلمه ای سرشار از فیبرهای غذایی است. فیبرهای غذایی در معده حجیم شده و بخش زیادی از آن را اشغال می کنند برای همین هم سیری زودهنگام و البته طولانی مدتی ایجاد می کنند. به همین دلیل هم میل به پرخوری کاهش پیدا می کند. از این گذشته فیبرها باعث عبور راحت مدفوع از روده ها شده و با مشکل یبوست مقابله می کنند.

مقابله با بیماری ها

در حالت کلی ویتامین ها، ترکیبات آنتی اکسیدانی و فیبرهای موجود در میوه ها و سبزیجاتی مانند فلفل دلمه ای نقش مهمی در حفظ سلامتی بدن دارد. نتایج پژوهش های متعددی نشان داده است که مصرف زیاد میوه و سبزیجات خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، سرطان و دیگر بیماری ها را کاهش می دهد.فلفل دلمه ای جزو سبزیجاتی است که حاوی بیشترین میزان ویتامین C می باشد. این ویتامین خواص آنتی اکسیدانی دارد و برای مقابله با بیشتر بیماری ها لازم است. کمبود این ویتامین اضطراب و استرس را در وجود شما بالا می برد. خودتان هم بهتر می دانید که استرس منشأ بسیاری از بیماری هاست برای همین هم اگر آدم مضطربی هستید، سیگار می کشید و یا جنینی در شکم دارید نیازتان به ویتامین C به مراتب بیشتر است. یعنی ۱۲۰ میلی گرم در روز. ویتامین C بسیار موثر و مفید است و تأثیر ویتامین های A و E را بالا می برد. این ویتامین برای ساخت سلول ها و بافت های بدن، بهبود جای زخم و جذب آهن لازم است. از این گذشته این ویتامین با همکاری کاروتن و ویتامین A از ابتلا به بیماری های مزمن پیشگیری می کند. برای همین هم توصیه می کنیم با افزایش مصرف فلفل دلمه ای باک ویتامین C تان را پر کنید تا از بیماری های مختلف دور بمانید.فلفل دلمه ای به ویژه از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی، کاهش قدرت بینایی و گرفتگی بینی پیشگیری می کند. مصرف این سبزی راهی است برای جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه،آرتریت و جلوگیری از افزایش کلسترول بد خون.

و یک نکته جالب در مورد فلفل دلمه ای

برای تشخیص جنسیت فلفل دلمه ای، آن ها را وارونه کنید. فلفل هایی که چهار برجستگی در زیر خود دارند ماده و آن هایی که سه برجستگی دارند نر هستند.

اهمیت دانستن جنسیت فلفل دلمه

فلفل های ماده ، پر از دانه ولی شیرین هستند و برای مصرف خوراکی به صورت خام مناسب اند . اما فلفل های نر برای آشپزی مناسب ترند. زیرا فلفل های ماده ، پس از پخته شدن کمی تلخ می شوند.