جنگ چریکی شهري

جنگيدن در مناطق شهري و ساختماني به سبب محدوديت استفاده از هواپيماها و خودروهاي زرهي، عدم توانايي برخي از جنگ افزارها و كم شدن ميدان ديد و تير يگان هاي درگير شرايط خاصي ايجاد مي كند و نبرد در اين مناطق با بكارگيري تاكتيك ويژه امكان پذير است كه به آن جنگ شهري     «URBAN GUERRILLA WARFARE » گويند .
در عمليات نظامي پيروزي كامل با جنگ زميني بدست مي آيد و با گسترش دامنه جنگ ، صحنه نبرد و درگيري به داخل شهرها كشيده مي شود ، هدف از تصرف شهرها دست يابي به اهداف استراتژيك و منابع اقتصادي آن است و تسلط و يا عدم تسلط بر شهر تاثيرات سرنوشت سازي را به دنبال خواهد داشت كه در پيروزي يا شكست نبردهاي بعدي موثر مي باشد .

اكنون نگاهي مختصر به تاريخچه و تاكتيك جنگ شهري در دوران مختلف تاريخ مي اندازيم :
از ابتداي حيات بشر تاكنون انسان در معرض خطرهايي همچون حمله هم نوعان ، حيوانات وحشي و شرايط بد جوي قرار مي گرفت ، انسان هاي اوليه به جست وجوي محلي امن جهت سكونت پرداخته و غار را بعنوان اولين مسكن خويش انتخاب كردند ، پس از گذاشتن ساليان دراز انسان داراي تجربه و توانايي بيشتري شد و كم كم دشت را به جاي غار جهت سكونت برگزيد ، ذات اجتماعي زيستن انسان باعث بوجود آمدن دهكده ها و روستاها شد و براي دفاع در برابر حمله قبايل ديگر و دزدان و جلوگيري از ورود حيوانات وحشي اطراف روستاها را ديوار يا خندق مي كشيدند ولي با اين وجود ساكنين از گزند حمله مهاجمان در امان نبوده و مي بايست محل هاي سكونت مستحكمي طراحي مي شد و اين امر سرآغازي براي ساخت قلعه ها « citadel »گشت .
راه نفوذ و تسخير به قلعه ها با داشتن ديوارها و دروازه هاي بلند و مستحكم و پست هاي نگهباني در اطراف آن بسيار دشوار بود و مهاجمين با توجه به شرايط از تاكتيك هاي زير جهت تصرف قلعه استفاده مي كردند :
1-جنگيدن و از بين بردن مدافعان
2-خراب كردن ديوارها يا دروازه ها با روش هاي گوناگون
3-نقب زدن و ورود از راه هاي مخفي
4-نفوذ ستون پنجم به داخل قلعه
5-استفاده از ادوات جنگي مانند منجنيق
6-محاصره هاي طولاني و قطع ارتباط با بيرون
7-توسط عوامل ميكروبي و بيمار كردن مردم قلعه
8-قطع مسير جريان آب رودخانه به قلعه
9-اجراي جنگ رواني جهت ترساندن و تسليم مدافعان
10-آتش زدن قلعه
در قرن پنجم قبل از ميلاد كوروش هخامنشي تصميم به فتح بابل مي گيرد ، آن زمان استحكامات و برج هاي آن شهر مشهور آفاق بود  ، پارسي ها با بابلي ها در نزديكي شهر جنگ كرده و آن ها را شكست دادند و پادشاه مغلوب با عده زيادي از سپاهيان خود به داخل شهر گريخت . تصرف بابل با حمله محال بود و با وجود مزارع وسيع درون شهر محاصره آن هم به درازا مي كشيد ، در اين وضعيت كوروش تاكتيك ويژه اي را بكار برده و دستور مي دهد مسير آب رود فرات كه به داخل شهر جريان داشت را برگردانند ، پس از كم شدن آب در مجراي ورودي به شهر سپاهيان پارس از آن محل به داخل يورش برده و بدون كشتار و غارت بابل را فتح مي كنند .
طي ساليان دراز و گذشت زمان ساختمان ها و شهرها تكامل يافته و با ورود تجهيزات و تسليحات جديد در تاكتيك جنگ شهري نيز تغييرات عمده اي حاصل شده است ، در جنگ  جهاني  دوم آلماني ها داراي تاكتيك برتر در زمينه جنگ شهري بودند ، آن ها در ابتداي جنگ به دليل وجود خط دفاعي مستحكم ماژينو «  MAGINOT LINE» كه فرانسوي ها آن را در سراسر مرزهاي مشترك خود با آلمان كشيده بودند نمي توانستند به فرانسه حمله كنند ، اما ديري نپاييد كه آلماني ها با تصرف بلژيك در سال 1940 ميلادي از طريق مرزهاي آن كشور به منطقه استراتژيك آردن در شمال شرق فرانسه حمله و شهر سدان « SEDAN» را تصرف كردند و به اين طريق جبهه فرانسوي ها را شكافته و وارد آن كشور شدند ، لازم به ذكر است اين شهر در طول تاريخ جنگ هاي زيادي به خود ديده وهمان شهري است كه در سال 1870 ميلادي در آن از قواي پروس شكست خورده و ناپلئون سوم سقوط كرد . البته هميشه نيز پيروزي نصيب آلماني ها نمي شد آن ها در سال 1942 ميلادي بر خلاف نظر ژنرال هالدر رئيس وقت ستاد ارتش آلمان كه طراح اصلي حمله به روسيه بود و بنا به دستور مستقيم هيتلر به استالينگراد « STALINGRAD » حمله كردند ، ژنرال پاولوس مامور فتح استالينگراد گرديد وي در آن شهر با مقاومت سرسختانه روس ها مواجه شد و تصرف شهر با نبردهاي خانه به خانه و كوچه به كوچه به كندي پيش مي رفت و سرانجام نيز در حلقه محاصره گرفتار شدند ، فيلد مارشال پاولوس به همراه 23 ژنرال ديگر و 20 هزار نفر از سربازان باقيمانده اش به دليل دادن تلفات سنگين و نرسيدن كمك خود را تسليم قواي روس كردند .
پس از پايان جنگ جهاني دوم قوانين بين المللي تاحدودي عمليات نظامي را در شهرها با محدوديت مواجه مي سازد هرچند كه در مواردي مانند ويتنام اين قوانين توسط مجريان خود نقض گرديد !!! آمريكايي ها پس از جنگ ويتنام با بهره گرفتن از تجارب و ايجاد تغيير در تاكتيك هاي خود توانستند در عمليات هاي بعدي مانند نبرد عادلانه « OPERATION JAST CAUSE » در پاناما 1989 ميلادي و نبرد موگاديشو « MOGADISHU FIREFIGHT » در سومالي 1993 ميلادي موفقيت نظامي بدست آورند . هرچند كه در عمليات هاي گسترده بعدي در افغانستان و عراق با وجود پيروزي نظامي نتوانستند ثبات و امنيت را به ارمغان بياورند و امروز جهان شاهد ناامني و اقدامات گسترده تروريستي در اين كشورها است . اكنون تاكتيك هاي جديد جنگ شهري جايگزين روش هاي سنتي پيشين شده است ، البته در بعضي از مواقع نيز دولت هايي ماندد صدام حسين ديكتاتور سابق عراق ترجيح مي دهند براي رسيدن به اهداف خود به هر روش غير انساني متوسل شده و قوانين بين المللي را زير پا گذاشته و با بكاربردن سلاح هاي ممنوعه شيميايي در مناطق شهري موفقيت هاي پوشالي نصيب خود كنند . موفقيت در جنگ شهري مستلزم رعايت اصول و قواعد آن است كه به صورت مختصر به بيان پاره اي از آن مي پردازيم .
قبل از اجراي عمليات جنگ شهري بايستي اطلاعات و برآوردهاي زير را بدست آورد و شناسايي هاي لازم را انجام داد :
1-نقشه شهر را تهيه نمود و كليه نقاط حساس ، مرتفع و مستحكم را در آن علامت گذاري كرد ، بدون داشتن نقشه عمليات با مشكل مواجه خواهد شد .
2-وضعيت دشمن از لحاظ تعداد نفرات ، تجهيزات و امكانات شناسايي شود ، بايد توان رزمي دشمن را سنجيد و نقاط ضعف و قوت او را در نظر گرفت .
3-جنبه هاي تاكتيكي زمين شامل وضعيت و كليه عوارض حساس شناسايي شود .
4-وضعيت جوي را از قبيل سردي و گرمي هوا ، ميزان روشنايي و بارش احتمالي در نظر داشت و قبل از عمليات وضعيت كامل جوي پيش بيني شود .
5-حضور غير نظاميان در شهر باعث حساسيت اجراي عمليات مي شود ، تدابير لازم را جهت حفاظت از جان آن ها اتخاذ گردد .
اطلاعات فوق را مي توان از طريق نقشه ها ، عكس هاي ماهواره اي ، عكسبرداري ، ستون پنجم ، زندانيان جنگي ، غيرنظاميان و... بدست آورده و اقدام به طراحي عمليات كرد سپس نيروها را نسبت به وظايف خود توجيه نمود و هنگام نبرد نيز به موارد زير توجه داشت :
1-دستورات فرماندهي را اجرا كرده و يگان ها از هماهنگي لازم برخوردار باشند .
2-كليه ساختمان ها و نقاط حساس ، مرتفع و مستحكم را جهت داشتن ميدان ديد و تير برتر در اختيار گرفت .
3-با رعايت قواعد اختفا و پوشش به دقت سمت دشمن تيراندازي شود .
4-درصورت امكان عمليات با آتش دقيق سلاح هاي سنگين و نيمه سنگين پشتيباني شده و از مواد منفجره جهت رخنه به ساختمان ها استفاده گردد .
5-براي ارتباطات از بيسيم ، پيك و ارتباط بصري استفاده شود .
6-راه هايي را كه به آن نياز نداريد جهت جلوگيري از استفاده دشمن مسدود كنيد .
7-نسبت به پاكسازي ساختمان ها از وجود دشمن اقدام شود .
8-در سطح شهر اقدام به گشت زني و برپايي ايست و بازرسي گردد .
نكته مهم برخورد با غيرنظاميان است كه بايستي با آن ها طبق مقررات بين المللي و اصول انساني برخورد شود و نيروهاي نظامي اقداماتي از قبيل خلع سلاح ، سرشماري ، رفع نيازها «مسكن، غذا، دارو و...» و پاكسازي شهر از مواد منفجره عمل نكرده و تله هاي انفجاري را انجام دهند ، موافق يا مخالف بودن غيرنظاميان تاثير بسزايي در اوضاع دارد و بايد با اجراي عمليات رواني فضاي آرامي را حاكم ساخت و اقداماتي را جهت شناسايي و دستگيري ستون پنجم بعمل آورد .
امروزه مسايل سياسي و قوانين بين المللي به سبب حضور غيرنظاميان باعث محدوديت استفاده از برخي جنگ افزارها و ادوات نظامي در شهرها شده و انعكاس اخبار به سراسر دنيا هم واكنش مختلف مجامع بين المللي و جهاني را نسبت به موضوع در پي دارد و همين امر تغييراتي را در تاكتيك جنگ شهري ايجاد كرده است .

عملیات تاخیری

عمليات تأخيري به منزله كند كردن پيشروي دشمن و وارد نمودن ضربه و تلفات به پيكره او بدون درگير شدن قطعي است ، در عمليات تأخيري هدف معطل شدن دشمن و گرفتن زمان مي باشد ، يكي از مهمترين اصول اساسي رزم تهاجم گسترده و حملات غافلگيرانه بوده كه نيروهاي مهاجم را به اهداف خود مي رساند ، با اجراي عمليات تأخيري مناسب مي توان از غافلگير شدن خودي جلوگيري كرد و طي زمان گرفته شده از دشمن نيروهاي رزمي خودي را براي عمليات سازماندهي و آماده مقابله با دشمن كرد ، سپس با ايجاد سد دفاعي مناسب اجراي عمليات پدافند نمود و دشمن را در همان مرحله اول تهاجم سركوب و منهدم كرد .

در عمليات تأخيري هدف كند كردن تهاجم دشمن جهت جلوگيري از غافلگير شدن نيروهاي خودي بوده كه اين كار با گرفتن بيشترين تلفات و خسارت ممكن به دشمن عملي مي شود ، البته اين نكته را در نظر گرفت كه عمليات تأخيري در زماني صورت مي گيرد كه نيروهاي خودي از لحاظ نفرات و تجهيزات بسيار كوچكتر از دشمن هستند و توان انهدام كامل دشمن را ندارند ، پس نيروهاي عمل كننده از درگير شدن قطعي به منظور انهدام كامل دشمن پرهيز كنند ، در غير اينصورت به دشمن اين اجازه داده مي شود كه كليه نيروهاي مدافع را با اجراي تاكتيك هاي گوناگون از ميان بردارد و عمليات تأخيري به صورت مطلوب صورت نگيرد .

در طول تاريخ بارها فرماندهان ارشد نظامي توانستند با بهره گيري از تاكتيك عمليات تأخيري قوي ترين دشمنان خود را به زانو درآورده و شكست دهند . براي مثال مي توان به نمونه زير در جنگ جهاني دوم اشاره كرد ، همه كارشناسان نظامي براين باورند يكي از بزرگترين اشتباهات هيتلر كه در شكست نهايي او تأثير زيادي داشت حمله به روسيه است ، اصول دكترين نظامي آلمان بر پايه حملات سريع و برق آسا طرح ريزي شده بود اما روس ها با اجراي عمليات تأخيري و مقاومت توانستند با از بين بردن نفرات ، تجهيزات آلمان ، طولاني نمودن مدت جنگ و خستگي نيروهاي مهاجم آلماني را شكست دهند .

يك طراح زيرك و زبده براي طراحي عمليات تأخيري و زدن ضربه كاري به دشمن قطعأ احتياج به اطلاعات زير دارد و بدون داشتن اطلاعات لازم اجراي عمليات موفق امكان پذير نيست ، به دست آوردن اطلاعات از طريق گشتي شناسايي ، جاسوس ، اسراي جنگي ، افراد بومي و ... امكان پذير است .

در مورد مسائل زير بايد اطلاعات كافي و لازم را جمع آوري كرد .

الف-برآورد دشمن :

جمع آوري اطلاعات واخبار در زمينه هاي زير براي اجراي عمليات حياتي مي باشد .

تعداد نفرات ، نوع تجهيزات ، وضعيت نيروهاي پشتيباني ( شامل هوابرد ، هلي برد ، زرهي ، توپخانه ، سلاح هاي نامتعارف ) ، مسير حركت و هدف نهايي و شناسايي نقاط ضعف و قوت دشمن

ب-برآورد خودي :

شامل شناسايي استعداد و توان عملياتي نيروهاي خودي جهت چينش آن ها در مواضع تأخير و طراحي عمليات است ، براي اين كار بايد سازماندهي ، چينش صحيح ، توجيه افراد و فرماندهي مقتدر را در نظر گرفت .

ج-وضعيت زمين :

شناختن كامل مسيرها براي مستقر شدن ، درگيري و عقب نشيني ، مواضع حساس و استراتژيك ، مكان دقيق درگير شدن با دشمن ، نوع پوشش منطقه ، ميزان روشنايي و... ، همچنين وضعيت جوي در نظر گرفته شود .
عمليات تأخيري را مي توان به دو صورت عمليات منظم ( كلاسيك ) و عمليات نامنظم ( چريكي ) اجرا كرد .

در جنگ هاي منظم و كلاسيك عمليات تأخيري به اين شكل انجام مي شود كه قبل از هر چيز نيروها به سه رده با وظايف زير تقسيم شوند و اجراي عمليات كنند :

1-رده تأمين : اين نيروها در مواضع استراتژيك يا لبه جلويي منطقه نبرد مستقر مي شوند و برقراري تأمين را به عهده مي گيرند .

2-رده پدافند مقدم : رده فوق مهمترين وظيفه را در عمليات تأخيري به عهده دارد ، بيشترين نيروها در اين رده متمركز مي شود تا جلو پيشروي سريع دشمن را بگيرند ، نفرات شركت كننده در اين رده بايد در موضع خود مستقر شوند و اصول استتار ، اختفا و پوشش را رعايت نمايند ، پس از دستور فرماندهي با دشمن درگير شده و تا دستور عقب نشيني درگيري را ادامه دهند ، بعد از دستور عقب نشيني با رعايت كامل اصول تاكتيكي از راه هاي پوشيده و مخفي عقب نشيني كنند .

4-رده احتياط : اين رده حجم كمتري از لحاظ نفرات نسبت به ساير رده ها دارد ، كار اصلي رده احتياط ايجاد پوشش آتش لازم براي حمايت رده پدافند مقدم هنگام قطع درگيري و عقب نشيني مي باشد .

در جنگ هاي نامنظم و چريكي نيز عمليات تأخيري عمدتأ به شيوه هاي زير اجرا مي شود :

1-كمين : غافلگيري دشمن از اركان اصلي اينگونه عمليات ها است ، در كمين با از بين بردن نفرات ، تجهيزات و روحيه دشمن از پيشروي سريع او ممانعت بعمل مي آيد .

2-تخريب و انفجار : در بسياري از مواقع كه دشمن قصد عبور از منطقه را دارد مي توان با شناسايي مسير عبور دشمن و قطع يا مسدود نمودن مسير با استفاده از مواد منفجره حركت او را متوقف و به تأخير انداخت ، انفجار در پل ها ، تونل ها ، خطوط راه آهن و ... از جمله اين اقدامات است .

3-ميدان موانع : به دو دسته موانع طبيعي و موانع مصنوعي تقسيم مي شوند ، دشمن راه عبور خود را از بين موانع طبيعي انتخاب مي كند ، بايد در بين راه دشمن را با موانع متعدد مصنوعي مواجه كرد ، دشمن هنگام برخورد با موانع كلافه شده و زمان زيادي را براي عبور از آن سپري خواهد كرد ، از مهمترين موانع مي توان به ميادين مين ، سيم خاردار ، كانال پدافندي و ... اشاره نمود ، گاهي اوقات بايد يكي از روش ها يا تركيبي از چند روش فوق را به كار گرفت ، حتي با استفاده از تاكتيك هاي ابداعي قابل اجرا نيز اقدامات موثري در جلوگيري از پيشروي سريع دشمن را مي توان اجرا كرد ، براي مثال با هدايت آب رودخانه به طرف مسير حركت زرهي دشمن زمين براي او غير قابل عبور مي شود .

در اجراي عمليات تأخيري حين درگير شدن با دشمن بايستي به نكات زير توجه داشت :

1-موضع مناسب : بايد در نقطه اي واقع شده باشد كه از آن بتوان دشمن را به راحتي ديد و او را زير نظر گرفت و نسبت به آن برتري آتش داشت .

2-رعايت اصول استتار ، اختفا ، پوشش : داشتن استتار و اختفا تأثير به سزايي در غافلگير شدن دشمن دارد و درصورتيكه اين دو اصل رعايت نگردد دشمن سريع حالت پدافندي به خود گرفته و قبل از اينكه به موقعيت مورد نظر برسد درگيري آغاز مي شود ، پوشش مناسب مي تواند جان پناهي در برابر آتش دشمن باشد .

3-ايجاد سد آتش : بايستي نيروهاي شركت كننده در عمليات تأخيري به شكلي روي دشمن ايجاد سد دشمن كنند كه آرايش دشمن به هم ريخته و قبل از اينكه حالت پدافندي به خود گيرد با اين كار نبايد اجازه داد كه دشمن پاسخ آتش بدهد ، دقت در تيراندازي نيز از اركان اصلي ايجاد سد آتش بوده و حجم آتش زياد به تنهايي كارساز نمي باشد .

4-برپايي ميدان موانع : موانع به تنهايي مي تواند حركت دشمن را موقتأ متوقف و يا آهسته كند ، از موانع مي توان استفاده تاكتيكي كرد براي مثال دشمن را در نقطه دلخواه نگه داشته و سپس روي آن آتش كرد و از ورود دشمن به نقاط استراتژيك و ... جلوگيري نمود ، البته در نظر داشته باشيد كه موانع به تنهايي قادر نيست دشمن را به صورت دائم متوقف كند بلكه وقفه اي در حركت او ايجاد مي كند .

نكات زير را بايستي در اجراي عمليات تأخيري در نظر گرفت :

1-نقاط ضعف دشمن را شناسايي و از آن طريق به دشمن ضربه زد .

2-نيروهاي تأمين را حتمأ در نظر گرفت ، بدون داشتن تأمين افراد خودي ممكن است محاصره و به اسارت درآيند .

3-از درگيري قطعي با دشمن اجتناب كرد ، اين كار باعث تلف شدن افراد خودي مي شود .

4-در صورت امكان و آمادگي افراد خودي به دشمن شبيخون زده و او را در شب مورد تهاجم قرار داد .

5-نيروها را در مواضع به صورت پراكنده چيد ، اين كار علاوه بر چند برابر نمايش دادن خودي باعث مي شود در صورت اصابت گلوله هاي سنگين حداقل تلفات به خودي وارد شود .

همیشه از بدو پیدایش نیروهای نظامی و مسلح شدن آن ها به سلاح هایی نظیر تیروکمان افراد زبده را جدا و در جنگ ها به آن ها ماموریت های خاص می دادند ، اهمیت تیراندازی فقط مختص به نیروهای نظامی نیست بلکه شامل همه مردم بوده و آنقدر مهم می باشد که پیامبر اسلام (ص) به فراگیری همگانی آن در جامعه اسلامی تاکید زیادی می نمودند ، در برخی اساطیر و ادبیات کهن نیز به این موضوع اشاره گردیده و نمونه بارز آن آرش کمانگیر است که فردوسی شاعر توانمند ایرانی در ادبیات فارسی از آن نام برده است ، با مطالعه تاریخ متوجه اسامی کسانی خواهیم شد که منزلت و شهرت آن ها به خاطر مهارتشان در تیراندازی بوده است ، این افراد  در واقع پیشگامان تک تیراندازی بودند اما پیدایش و تاریخچه تک تیرانداز با جایگاه فعلی به دوران بعد از جنگ جهانی دوم باز می گردد ، در آن موقع نیاز دسته ها و یگان های پیاده در نیروی زمینی به تیرانداز ویژه به خوبی نمایان شد ، برخی از کشورها تفنگ های معمولی غیر خودکار خود را با نصب دوربین ساده و ابتدایی تبدیل به سلاح تک تیرانداز کرده بودند ، اکثر سلاح های آن زمان شرایط تفنگ تک تیرانداز را دارا بودند چون همگی آن ها عموما غیرخودکار بودند و فشنگ های پرقدرتی را مصرف می کردند به همین دلیل سرعت اولیه و برد زیادی داشتند اما اشکال اساسی همه آن ها در دقت کم تیراندازی بود و این مسئله با نصب دوربین های ابتدایی رفع نشد تا اینکه با پیشرفت علم اپتیک و نصب دوربین های بعدی این مشکل تا حد قابل ملاحظه ای برطرف گردید .

در جنگ جهانی دوم تک تیراندازان جایگاه مناسبی پیدا کردند و در قالب دسته های پیاده و بعضی از مواقع هم مستقل و به صورت انفرادی در سازمان رزم پیاده و نیروهای نظامی  جای گرفته و ماموریت های متعددی را انجام می دادند ، این واحدهای کوچک توانستند شکست های بزرگی را بر پیکره دشمن خود وارد سازند و به سرعت به عنوان یک رکن اصلی و رسمی در نیروهای پیاده پذیرفته شدند ، بعضی از این تک تیراندازها با انجام ماموریت های ویژه و مهم نام خود را برای همیشه در تاریخ جنگ در کنار سایر تک خال ها ثبت کردند . در دوران جنگ جهانی دوم آلمانی ها تفنگ ماوزر 98 و گیوهر 43 زد اف ، روس ها تفنگ موسین ناگانت و آمریکایی ها هم تفنگ اسپرینگ فیلد و ام یک دوربین دار را به عنوان تفنگ تک تیرانداز به کار می بردند ، در آن زمان تفنگ های تک تیرانداز همان تفنگ های معمولی بودند که با نصب متعلقاتی نظیر دوربین و دوپایه به آن ها ماموریت تک تیراندازی داده شده بود ، بعد از پایان جنگ جهانی دوم نیز با نصب همین موارد بر روی تفنگ های تهاجمی آن ها را به تفنگ تک تیرانداز تبدیل می نمودند که البته این سلاح ها مشکلات بسیار زیادی برای تک تیرانداز به وجود می آورد ، برای مثال تفنگ آلمانی ژ3 دوربین دار علیرغم گیر هنگام شلیک وزن زیادی نیز دارد ، تفنگ روسی کلاشنیکف دوربین دار هم قدرت و برد کمی داشته و تفنگ ام 14 و ام 16 یا ام 4 آمریکایی نیز خصوصیات کامل تفنگ تک تیرانداز را ندارند .

به همین منظور کارخانه های اسلحه سازی معروف جهان در چندین دهه قبل تفنگ هایی را به منظور و با خصوصیات تفنگ تک تیرانداز تولید که برخی از آن ها نیز مورد استقبال بسیاری از کشورها و نیروهای نظامی قرار گرفت . امروزه در سازمان رزم نیروی زمینی و نیروهای ویژه دنیا افراد تک تیرانداز از تفنگ های تک تیرانداز و با خصوصیات مطلوب استفاده می کنند ، آلمانی ها تفنگ پی اس جی 1 ، روس ها تفنگ دراگونف و آمریکایی ها هم تفنگ ام 21 را به همین منظور به خدمت گرفته اند .

تک تیراندازی کار ساده ای نیست و به عنوان یک رسته دشوار در نیروهای نظامی پذیرفته گردیده ، برای تک تیرانداز شدن فرد باید جسم و روح خود را آماده کند و پس از گذرانیدن دوره های ویژه و فراگیری تاکتیک های خاص به این امر دست یابد ، در تک تیراندازی 50% کار به عهده جسم و 50% دیگر نیز به عهده روح می باشد که هماهنگی خاصی باید بین آن دو به وجود آمده و این هماهنگی با تمرکز حواس و اجرای تمرینات سالم و مکرر به وجود می آید ، در ابتدا هر شخص برای تک تیرانداز شدن باید قبل از آموزش سوالات زیر را در ذهنش مرور کرده و به اهمیت آن پی ببرد :

1-تک تیرانداز کیست ؟

فردی مصمم ، باهوش ، چابک و چالاک که با استفاده از تاکتیک و تفنگش دشمن خود را نابود می کند .

2-تاکتیک تک تیرانداز چیست؟

هنری که شامل اصول و قواعد کار بوده و با عمل و پیروی از آن تک تیرانداز قادر به اجرای موفق ماموریت خود است .

3-تفنگ تک تیرانداز چه مزایایی دارد ؟

اسلحه ای انفرادی با حجم آتش کم و دقت و قدرت آتش بالا که یاری دهنده اصلی تک تیرانداز در اجرای ماموریت او است .

خصوصیات گزینش تک تیرانداز

الف ) ویژگی های اخلاقی :

1-عزم راسخ : یک تک تیرانداز در وحله اول باید بداند و درک کند که برای چه می جنگد و هدف نهایی او چیست ، بسیاری از تک تیراندازان معروف تاریخ با درک این موضوع و حفظ شرف و حیثیت ملی در جنگ با عزمی راسخ نام خود را در کنار سایر قهرمانان جنگ ثبت کردند .

2-شجاعت : تک تیرانداز اکثر مواقع به صورت انفرادی به ماموریت اعزام و در صورت وخیم شدن اوضاع در نبرد باید تا آخرین فشنگ مبارزه را ادامه دهد .

3-تفکر بالا : بسیاری از اوقات دشمن به دلیل داشتن ضعف در شناسایی و حمله به تک تیرانداز از فریب تاکتیکی استفاده می کند و منتظر می ماند تا تک تیرانداز را در صورت انجام یک حرکت اشتباه شکست بدهد .

4-ابتکار عمل : همیشه در صحنه نبرد با انجام یک ابتکار عمل صحیح یک پیروزی نیز بدست می آید .

5-قدرت تصمیم گیری صحیح : تک تیرانداز اغلب به صورت انفرادی به ماموریت می رود و اکثرا هر شکست در نبرد به دلیل اجرای تصمیمی غلط رخ می دهد .

6-صبر و حوصله زیاد : تک تیرانداز گاهی باید همانند شکارچی خاموش و بی صدایی ساعت ها بی حرکت در انتظار طعمه بنشیند .

7-تمرکز حواس : در کمال دقت و آرامش هدف را شناسایی ، نشانه و او را بزند .

ب ) خصوصیات جسمی :

1-سلامت کامل : گاهی وجود یک عارضه و یا نقص در بدن تک تیرانداز مانع انجام صحیح ماموریت او می شود .

2-قدرت بینایی کامل : باید همانند شکارچی تیزبین دید خوبی در شب و روز برای مشاهده محیط پیرامون داشته باشد .

3-قدرت شنوایی کامل : همانند حس بینایی می بایستی شنوایی کاملی نیز برای شنیدن و تشخیص صداها در محیط داشته باشد .

4-تحرک بالا : در صورت نیاز باید سریع به محلی رفته یا از محلی خارج گردد .

5-تحمل شرایط سخت : باید تحمل تشنگی ، گرسنگی و زندگی در شرایط سخت را داشته باشد .

6-عدم اعتیاد : بزرگترین مشکل برای یک نظامی به خصوص تک تیرانداز است که در صورت اعتیاد به مواد مخدر ، مشروبات الکلی و حتی سیگار او را از انجام صحیح ماموریت باز می کند .

کسب توانایی های لازم :

پس از گزینش تک تیرانداز بر پایه ویژگی های اخلاقی و خصوصیات جسمی باید دوره ها و آموزش هایی را به عنوان دوره های پایه گذرانیده و با فنون زیر آشنا شوند :

1-رزم انفرادی : این دوره پایه تاکتیک هر نظامی است و فرد را با فنونی نظیر جهت یابی ، تخمین مسافت ، نقشه خوانی ، استتار ، اختفا ، پوشش ، سنگر ، آفند و پدافند و ... آشنا می گردد .

2-سلاح : روش استفاده ، هم محور کردن دوربین ، نظافت ، نگهداری و گیر و رفع گیر سلاح تک تیراندازی را که در اختیار دارد را بداند .

3-مهارت در تیراندازی : تک تیرانداز باید تمرکز بالایی در نشانه روی و قدرت بالایی در شلیک اهداف با سلاح بدون دوربین یا با دوربین را داشته باشد ، او می بایستی بتواند اهداف ثابت و متحرک را در برد مفید به راحتی نشانه گرفته و با اولین تیر بزند .

4-ابزار نظامی : هر تک تیرانداز باید با ابزاری نظیر قطب نما ، دوربین ، بیسیم و ... که در اختیار دارد آشنا باشد و به راحتی و با دقت و سرعت با آن ها کار کند .

5-دوره های ویژه : تک تیرانداز علاوه برگذرانیدن دوره تخصصی خود باید با فنون و تاکتیک های مختلفی نظیر جنگ شهری ، جنگ در کوهستان ، زندگی در شرایط سخت ، عملیات کویر و ... آشنا باشد تا هنر نبرد در هر منطقه را فرا گیرد .

فرد پس از آشنایی با اسلحه دوربین دار و طرز کار با آن و دوره های پایه تاکتیک در دوره تک تیراندازی با نفوذ به خطوط دشمن ، انواع سنگر ها ، حالات مختلف استتار و اختفا ، جستجوی هدف ، اندازه گیری سرعت و مسافت هدف ، نشانه روی و شلیک دقیق و موثر به روی هدف و نحوه فرار و خروج ازمنطقه و انواع روش های درگیری تک تیرانداز در شرایط و با اهداف گوناگون و... آشنا می گردد و پس از طی آموزش ها و دوره های فوق فرد به عنوان تک تیرانداز در نیروی زمینی و یا در نیروهای ویژه به خدمت گرفته می شود ، تک تیرانداز با زدن اهداف گوناگونی نظیر فرمانده نفرات ، خلبان هلیکوپتر ، خدمه ادوات زرهی ، تیربارچی ها و هر هدفی از دشمن که خارج از آتش موثر سلاح های تهاجمی افراد خودی قرار گرفته می تواند ایفای نقش کند ، موارد ذکر شده ساده ترین اهداف برای یک تک تیرانداز می باشد ، خنثی کردن عملیات های تروریستی ، ایجاد مانع در پیشروی افراد دشمن ، نفوذ به پشت خطوط دشمن و ... از جذاب ترین و در عین حال دشوارترین ماموریت های تک تیراندازان بوده که در آینده راجع به آن بحث خواهیم نمود .