حوزه    فرهنگ – میراث فرهنگی
موضوع    ادامه تخریب خانه‌های تاریخی
تحلیل و استناد

ایسنا :
شکوه « بیت‌المقدس شیراز » از بین رفت
ترفند همیشگی را تکرار کردند. درِ خانه را بستند،‌ همه ساختمان را پایین آوردند و نیمه‌شب دیوارهایی که تا دیروز پوشش کارشان بود را تخریب و تا صبح نخاله‌ها را هم منتقل کردند و حالا فقط زمینی بایر وسط شهر و کنار «خدایْ خانه» باقی‌مانده است.

به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی ایسنا، تا همین دیروز یکی از زیباترین معماری‌های اسلامی در قلب بافت تاریخی شیراز وجود داشت. سلسله مراتبی که بر اساس آن از گذرهای باریک و کوچک به یک بنای عظیم و باشکوه مذهبی می‌رسیدند، به « مسجد عتیق شیراز »؛ جایی که « خدای خانه » یا « یت‌المقدس » می‌نامند و از اوایل اسلام در آن انجام مناسک حج را تمرین می‌کردند.

تا همین دیروز چهار محله« لب‌آب »، « دوازده امام »، محله « بیات »، بازار « مرغ » و گذر « اسکندریه » به آن متصل می‌شد، و درنهایت می‌رسیدند به حیاط مسجد، جایی که « دارالمصحف »، « خدای خانه »، « کعبه ثانی »، « بیت‌المقدس » یا « دروازه زمان » می‌نامیدند.

درواقع از گذشته عبور و مرور مردم برای رفتن به محله‌های دیگر از این مکان بود و مردم باید از « خدای خانه » عبور می‌کردند تا همه‌چیز تحت کنترل « والی » منطقه باشد. موقعیت ساخت محله و « خدای خانه » یک موقعیت استراتژیک سیاسی - اجتماعی بود که در دوران مبارزات انقلاب برای رهبری حرکات مردمی استفاده می‌شد.

اما آنچه امروز دردناک است، تخریب خانه‌های محله بخش شرقی « خدایْ خانه » یعنی « لب‌آب » است. حدود 15 – 20 خانه که تقریباً (به گفته پژوهشگران و تاریخ‌دانان) می‌توان گفت از همان زمان یعنی دوران ایلخانی تا امروز به‌جای تخریب و نوسازی کامل، بیشتر احیاشده و همچنان مورداستفاده بودند، حدود دو هفته گذشته کاملاً تخریب‌شده است و یکی دو روز پیش هم آخرین بقایای خانه‌ها را پایین آوردند تا مدیریت شهری شیراز بار دیگر کانون پرسش‌های جدید شود.

توصیه و پیشنهاد  :

1.    به نظر می‌رسد چیزی که تیشه به ریشه آثار تاریخی شهرها می‌زند، طرز تفکر و نوع نگاهی است که به‌طور خاص در تحصیل کنندگان رشته‌های عمرانی و مهندسی وجود دارد. تجربه نشان داده که غالباً حرص آثار فرهنگی گذشته را هنرمندان و یا اهالی فرهنگ می‌خورند و در رشته‌های مهندسی و صنعتی کمترین درکی نسبت به ارزش‌های فرهنگی وجود ندارد. آن‌ها تنها دوست دارند که هر چیزی را نو کنند و از هر نوع پدیده کهنه‌ای بیزارند. خصوصاً این نو شدن را هم در اثر مدرنیزه خلاصه می‌بینند. پیشنهاد می‌شود با طرح چنین تحلیلی در رسانه‌ها در قالب مقالات تحقیقی در خصوص ریشه‌یابی تخریب آثار تاریخی، که می‌توان آن را به رفتار داعش در تخریب آثار تاریخی عراق هم تشبیه کرد، بحثی در فضای رسانه ایجاد شود که شاید بتواند جلوی حرکت بی ترمز این نوع افراد را بگیرد. در ادامه نیز ازآنجا مسئله باز به آموزش‌های دانشگاهی بازگشت دارد، پیشنهاد‌هایی در خصوص لزوم آموزش مبانی فرهنگی و معرفی ارزش‌های تاریخی به دانشجویان رشته‌های مهندسی مطرح شود.