حوزه    فرهنگ – كتاب و نشر
موضوع    آثار ممنوعه در دولت روحاني
تحلیل و استناد
روزآنلاين:
استخوان‌های لای زخم ٬ آثار و آدم‌هایی ممنوعه

حسن روحانی تنها نامزد ریاست جمهوری بود که به صراحت در تبلیغاتش از کم کردن ممیزی و رفع ممنو‌عیت کاری برخی از هنرمندان داد. او با نشان دادن تصویر و آهنگ‌های محمدرضا شجریان و سایر کسانی که تصویر و صدایشان پخش نمی‌شد اعلام کرد در دولت او هیچ‌کسی برای داشتن عقاید مخالف بیکار نخواهد ماند.

وعده‌ای که توسط وزیر فرهنگ و ارشاد دولتش در یک سال نخست ریاست جمهوری او بارها تکرار شد. وعده‌ای که البته در برخی از موارد با حمله تندروها و پرونده‌سازان با عقب‌نشینی وزارت ارشاد به حاشیه رفته است. هر چند که در برخی از موارد مانند بازپس‌گیری لغو مجوز نشرچشمه و اکران فیلم‌ قصه‌ها به کارگردانی رخشان‌بنی‌اعتماد و نمایش تانگوی تخم‌مرغ‌داغ داغ هادی مرزبان با مقاومت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از محاق توقیف در آمده‌اند؛ اما این چند نمونه در مقایسه با آثاری که مانند زخمی در استخوان باقی‌مانده‌اند. این پرونده مروری بر همین استخوان‌های لای زخم است. استخوان‌های لای زخمی که پرونده‌شان باز است و فراتر از این گزارش دنباله دارد.

محمد رضا شجریان صدای خس و خاشاک
ماجرایی ممنوعیت کار شجریان از آن روزی شروع شد که او در اعتراض به نتیجه انتخابات 88 و صحبت‌های محمود احمدی‌نژاد اعلام کرد که صدای خش و خاشاک است و در مقابل حکومت ایران ایستاد. دولت تندروی دهم که جرات مقابله با هنرمندی که به عنوان یکی از مهمترین خوانندگان سنتی 35 سال گذشته مطرح بود نداشت.

به همین دلیل به صورت خزنده‌ای شروع به ممنوع کردن صدا و تصویرش کرد. این ممنوعیت نیز از حذف ربنای مشهور او در ماه رمضان آغاز شد. حذفی که با اعتراض جمع زیادی از طبقات جامعه ایران در طیف‌های فکری و اندیشه‌ای مواجه شد. اعتراض‌هایی که هرچند باعث تغییر نظر مسئولان تلویزیون نشد اما باعث شد تا مردم به جای تلویزیون ایران برای اذان از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان یا سی‌دی ربنا را گوش دهند. با این وجود روند ممنوع شدن چهره و صدای شجریان از ندادن مجوز کنسرت و آلبوم تا آن‌جا ادامه کرد که در نامه‌ای محرمانه از شورای عالی امنیت ملی دولت دهم از روزنامه‌ها خواسته شد تا خبری درباره استاد آواز ایران را در ابتدا به عنوان تیتر یک یا در صفحه روزنامه نروند.

این نامه مدتی از عدم انتشار مطلب درباره شجریان در رسانه‌ها گفته بود. پخش شدن صدا و تصویر در تبلیغات روحانی و همچنین نام بردن از او توسط رییس جمهور بعدی نشان از عزم او برای تغییر این فضا بود. در دو سال گذشته بارها اخباری از تمایل دولت یازدهم برای دادن مجوز به شجریان برای اجرای کنسرت و انتشار آلبوم منتشر شده است و در حد همان خبر مانده به این دلیل که دولت به دلیل هجمه‌های رسانه‌های تندرو هنوز نتوانسته مجوزی به خواننده از خون جوانان وطن لاله‌دمیده است را بدهد.

کلنل روایت یک خانواده توقیفی
«یک کلنل ارتش شاهنشاهی به دلیل پی‌بردن به خیانت همسرش او را می‌کشد و به زندان می‌افتد و داستان از این جا آغاز می‌شود. داستانی که به انقلاب 57 و زندگی تغییر یافته 5 فرزند او گره‌می‌خورد که هر کدام به یک گروه سیاسی پیوسته‌اند و بهای این گرایش را می‌دهند. » ؛اما این که محمود دولت آبادی تاوان چه چیزی را برای زوال کلنل می‌دهند داستان پر آب چشمی است که این رمان تا امروز داشته است.

بخش فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم وقتی این بخش را تحویل گرفت بیش از 650 کتاب بلاتکلیف در وزارت فرهنگ و ارشاد بودند. 650 اثری که بعد از بررسی بیش از نیمی از آن‌ها بدون ممیزی منتشر شدند. اما کتاب‌هایی دیگری هم بودند که این قدر خوش‌شانس نبودند. در اولین صف این بدشانس‌ها کلنل قرار داشت...

توصیه و پیشنهاد

    1.    پيشنهاد مي‌شود در گزارشي تحقيقي فهرستي از آثار ممنوعه در يک يا چند کشور غربي – به ويژه آمريکا – تهيه و به شيوه‌ي گزراش فوق رسانه‌اي و تحليل شود.

2.    يكي از راهكارهاي حمايتي از مميزي آثاري اين چنين، تببين آن اثر براي جامعه نخبگاني است؛ ايرادي ندارد بخشي از محتواي نامناسب اين آثار به بحث رسانه اي گذاشته شود.  پيشنهاد مي شود در رسانه هاي فرهنگي- نخبگاني انقلاب يا حتی برنامه هاي تلويزيوني اختصاصي اين شيوه پياده شود.