حوزه    فرهنگ –  ادبيات
موضوع    وضعيت زبان فارسي
تحلیل و استناد

ايسنا :

فارسی‌زبان دوم کشور شده است!
مجتبی ویسی می‌گوید: سهل‌انگاری در میان مترجمان و نویسندگان اپیدمی شده است اما درگذشته نگاه وسواسی وجود داشت.
این مترجم در گفت‌وگو با خبرنگار ادبیات ایسنا اظهار کرد: متأسفانه درصد اشتباه‌های زبانی بیشتر شده و فضای مجازی در این آسیب بسیار مؤثر بوده است. البته دلیل این اشتباه‌ها یکی دو تا نیست و ما ارزش لازم را به زبان فارسی نمی‌دهیم. امروزه زبان فارسی‌زبان دوم کشور شده است و مسعود خیام به‌درستی گفته که همه ما به‌زودی انگلیسی حرف می‌زنیم!

او در ادامه بیان کرد: به حاشیه راندن زبان فارسی پروژه‌ای است که به‌سرعت انجام می‌شود و زبان فارسی گنجینه‌ای است که نادیده گرفته‌شده است. نهادهای تأثیرگذار هم آن را نادیده گرفته‌اند. به‌عنوان‌مثال در صداوسیما که زبان در آن حضور مستقیم دارد، برنامه ادبی بسیار کم تولید می‌شود. برنامه‌سازی‌ها در حوزه ادبیات در باروری زبان مؤثر است. از سوی دیگر، آموزش‌وپرورش مثل سالیان قبل به کتابت‌، نحو و دستور زبان دقت کافی ندارد.

ویسی با بیان اینکه امروزه در بین دانشگاهیان اشتباه‌های بچه‌گانه‌ای در نگارش کلمه‌ها دیده می‌شود، گفت: متأسفانه این افراد به‌وفور وجود دارند؛ افرادی که تحصیلات دانشگاهی دارند و سال‌ها با ادبیات در ارتباط بوده‌اند اما کلمات را اشتباه استفاده می‌کنند. گاهی تعجب‌آور است کسی که هفت هشت سال با ادبیات سروکار داشته کلمه‌های ساده را اشتباه می‌نویسد یا به کار می‌برد.

این شاعر درباره‌ اشتباه‌های رایج در کتاب‌ها نیز اظهار کرد: در کتاب‌هایی که چاپ می‌شود، سهل‌انگاری اپیدمی شده است. تا پنج سال پیش‌ چنین اشتباه‌هایی بسیار کم بود اما اکنون چنین اشتباه‌هایی زیاد به چشم می‌خورد. شاید عامل بیرونی دخیل است؛ به‌عنوان‌مثال ناشر برای کم کردن هزینه، ویراستاری را از روند تولید حذف می‌کند. البته این دلیل توجیه‌کننده‌ای نیست. ما باید به عاقبت زبان فارسی فکر کنیم. این اشتباه‌ها وجود دارد و روزبه‌روز بیشتر می‌شود. درواقع امروز ادبیات به حاشیه رفته است.

ویسی درباره‌ اهمیت رسانه در تصحیح اشتباه‌های زبانی گفت: رسانه‌ها که می‌توانند کاری کنند تا به ادبیات توجه بشود و وزن واقعی‌اش را به دست بیاورد آن را نادیده گرفته‌اند. من فکر نمی‌کنم ارشاد به‌تنهایی باید همه‌ کارها را انجام بدهد. اگر این اتفاق بیفتد مشکلات دیگری ایجاد می‌شود. مشکلات در زبان به عملکرد فردی بازمی‌گردد. اگر زمان بگذاریم و ریشه‌یابی‌ کنیم، به مسائل متفاوتی می‌رسیم.

توصیه و پیشنهاد :

   1.    اشتباهات نگارشي دانشگاهيان نشان مي‌دهد که تحصيلات چندان کمکي به شناخت زبان نمي‌کند و درواقع ميزان اشتباهات، معرف سطح مطالعه‌ي افراد است. اگر مي‌خواهيد بدانيد يک فرد چقدر اهل مطالعه است، نامه يا دست‌نوشته‌اي از او بگيريد. پيشنهاد مي‌شود در اين خصوص مقاله‌اي تهيه شود تا اين معضل زباني را در نسبت با آسيب‌هاي کمبود مطالعه در کشور بررسي نمايد.

2.    پيشنهاد مي‌شود توسط رسانه‌هاي انقلابي موضوع آسيب به زبان فارسي در قالب مصاحبه‌هايي با کارشناسان زبان و ادب فارسي پیگیری و پررنگ شود.

3.    نکته آنکه به دليل انگيزه‌هاي عمومي افراد از شرکت در دانشگاه، که بيشتر حل معضل معاش است، در عمل دانشگاهي شدن، کمکي به بالا رفتن سطح مطالعه نمي‌کند و درواقع ابتلاي افراد به آسيب‌هاي زبان با دانشگاه رفتن مرتفع نمي‌شود. جا دارد اين موضوع طي يک گزارش تحقيقي و آماري بررسي شود تا از اين طريق يکي از آسيب‌هاي مهم نظام آموزشي ما بررسي گردد.