_{برای هوش تعریف های بسیاری از جمله :سازش... حل مسأله ... یاد گیری ... همنوایی... پاسخ دادن وادراک بیان شده است .که به دو تعریف مختصر می پردازیم ،یادگیری :گروهی از روانشناسان هوش را یاد گیری کلی دانسته اند و معتقدند کسانی که بتوانند آموزش و اصول کلی آن را به خوبی درک واستدلال کنند وداوری درست وسنجیده داشته باشند از آنهایی که چنین استعدادی ندارند با هوشترند .همنوایی: به عقیده دیوید وکسلر روانشنا س معروف آمریکایی هوش عبارت است از آنگونه توانمندی که فرد برای همنوایی با دیگران از رفتار مؤثری را به نمایش می گذارد .}

_{تیزهوشی برتری هوشی ، شناختی ،خلاقبت وانگیزه های زیاد در کودک به طوری که وی را از اکثر همسالان متمایز ساخته وقادر می سازد که چیزی با ارزش به جامعه ارائه نماید .کودکان تیز هوش در مقایسه با کودکان همسن خود به طریقی برتری دارند .علاوه برکلمه تیزهوش اصطلاحات دیگری برای توصیف افرادی که به طریقی سرآمد هستند به کار می رود از قبیل«با استعداد»«خلاق »«بصیر»«نابغه »«پیشرفته»،استعداد یعنی داشتن توانایی خا ص در یک رشته معین ،خلاقیت یعنی ابراز افکار نو ومفید ،کشف روابط جدید ،نبوغ یعنی تواناییهای هوشی نادر ،بصیرت یعنی جدا ساختن اطلاعات درست از نادرست وترکیب دوباره آنها به راههای جدید ومفید .افرادی که از نظر هوش سرآمد هستند وحد اقل استعداد نبوغ در آنها نهفته است گاه در زندگی نا شناخته می مانند .گاهی کودکان ونوجوانان تیزهوش به علت اینکه خانواده ها ودوستانشان ارزش بخصوصی برای استعدادهای ویژه آنان قائل نمی باشند هرگز شناخته نمی شوند .این کودکان گاهی به این علت کشف نمی شوند که فرصت ها وآموزشهای لازم به آنها داده نمی شود به خصوص در مواقعی که کودکان تیزهوش متعلق به خانواده های فقیر ویا اقلیت ها باشند .}

_{روشهای تشخیص کودکان تیزهوش : 1- تشخیص با استفاده از آزمونها: استفاده از آزمونهای تصویری وسؤالی .2- تشخیص به وسیله معلمان : از طریق توجه به رفتارهای دانش آموزان سر کلاس توجه به استدلالها ونوع سؤالات آنها وروش تحلیل وترکیب آموخته های آنها .3- تشخیص به وسیله والدین : از طریق توجه به استعدادها وعلایق فرزندان توجه به سؤالات وکنجکاوی های آنها .عوامل مؤثر در هوش : از جمله عوامل مؤثرعوامل بدنی ،استفاده از فرصتهای تربیتی ،عامل فرهنگی ،موقعیت اقتصادی واجتماعی ،محیط سر اولین نشانه برتری هوش می باشد . به طور کلی تحقیقا ت نشان داده اند که کودکان تیزهوش در مجموع از نظر جسمانی برتر از کودکان کم هوشند ودر خصوصیاتی نظیر قد ،وزن ،جاذبیت وسلامت در بزرگسالی از این کودکان برترند با وجود این که هنوز روشن نیست که آیا این خصوصیات برتر جسمانی معلول محیط بوده است ویا عامل هوش در ایجاد آن نقش داشته است . از جمله شرایط محیطی که به رشد تیزهوشی کمک می کنند عبارتند از فرصت هایی برای یادگیری مهارتهای پیشرفته ،راهنمایی وتشویق والدین یا سایر بزرگتر ها ،داشتن مدلها والگو های منا سب برخورداری از تشویقهایی به منظور اکتشاف در امور مورد علاقه ومناسب باتوانایی ها ،در اختیار بودن معلمان ویژه ،داشتن انتظارات روشن برای موفقیت وشناخت لازم برای پیشرفت . خصوصیا ت اجتماعی وعاطفی کودکان تیزهوش : به طور کلی این کودکان اغلب شادمان ومورد علاقه دیگران می باشند .تعداد زیادی از آنها سمت رهبری را در فعالیتهای مدرسه به عهده دارند اغلب از نظر عاطفی با ثبا ت ومتکی به نفس هستند ودر برابر اختلالات عصبی وروانی کمتر از کودکان معمولی آسیب پذیرند آنها از علایق وسیع ومتنوعی برخور دارند نسبت به خود نظر مثبتی دارند .یک تصور عمومی ودایمی اما نادرست درباره افراد تیزهوش ،بخصوص آنهایی که در هنر سرآمد هستند ،این است که آنها در برابر بیماری های روانی آسیب پذیرند .این فکر که جنون با نبوغ همراه است ،موردی بوده است که رهایی از آن کار ساده ای نمی باشد . برنامه های آموزشی کودکان تیزهوش : ایلات ومناطق محلی برنامه های متعددی برای داننش آموزان تیزهوش ونابغه به وجود آورده اند عبارتند از: غنی سازی (یعنی ارائه تجربه های اضافی به دانش آموزان بدون ارتقای آنها به کلاس بالاتر )ترفیع یا جهش تحصیلی :یعنی ارتقای دانش آموزان به کلاس بالاتر از همسالان ) هفت روش مختلف برای طبقه بندی وتعدیل برنامه برای دانش آموزان تیزهوش ونابغه به وسیله ویس وگالاگر (1982)به شرح زیر است:1-غنی سازی برنامه ها در کلاس درس:این برنامه عبارتست آز فراهم ساختن برنامه های تحصیلی متفاوت برای دانش اموزان تیز هوش توسط معلم در داخل کلاس های معمولی بدون اینکه از کمک های منابع خارجی ویا معلم مشاور استفاده شود.2-برنامه استفاده از معلم مشاور : دراین برنامه آموزشهای متفاوتی در داخل کلاس معمولی وتوسط معلم ارایه می گردد وعلاوه بر آ ن از کمک های تخصصی یک معلم مشاور که به همین منظور تربیت شده نیز استفاده می شود. 3-اتاقهای مرجع: در این برنامه دانش آموزان تیز هوش طبق برنامه ای منظم کلاس های معمولی را ترک می کنند و در خارج از ان از اموزش های متفاوتی توسط معلم ویژه و دوره دیده برخوردار می شوند.4-برنامه مشاوره در جامعه:در این برنامه دانش اموز تیز هوش به طور انفرادی با برخی از اعضای برگزیده در سطح جامعه برای مدتی معین روی موضوع مورد علاقه خود ارتباط برقرار می کند. 5- برنامه مطالعات فردی :در این برنامه اموزش های متفاوتی که شامل پروژهای تحقیقی و فردی است،به وسیله یک بزگسا ل شایسته ارایه می گردد . 6-کلاس ویژه :دانش اموزان تیز هوش گروه بندی می شود و توسط معلم ویژه و دوره دیده آموزش می بینند. 7- مد رسه ویژه: تمامی دانش اموزان مدرسه تیز هوش می باشند که آموزش های متفاوتی که به همین منظور تاسیس شده دریافت می دارند.8_ جهش تحصیلی در برخی دروس که به استدلال نیازمند و متکی بر تجربه های اجتماعی نمی باشند کار مناسبی است .اما برای دانش اموزانی که در مهارتهای کلامی واستدلال اجتماعی استعداد دارند استفاده از غنی سازی برنامه مناسب تر است.}