وازكتومي يا بستن لوله هاي مني بر در مردان يك عمل جراحي سرپايي است كه به عنوان روشي ساده ، مطمئن ، سريع و بي خطر براي پيشگيري از بارداري به كار مي رود .

بيضه در مردان دوكار انجام مي دهد : يكي ساختن هورمون مردانه ، كه به خون مي ريزد و تمامي صفات و خصوصيات مردانه به آن وابسته است وديگري ساختن اسپرم يا سلول جنسي مذكر كه در واقع كاري جز تشكيل نطفه ندارد . اين سلول هاي  جنسي از طريق دو لوله از هر كيسه بيضه بالارفته و نهايتاً به مايع منتقل مي شوند . بستن اين لوله ها  از انتقال و خروج سلولهاي جنسي و درنتيجه تشكيل نطفه جلوگيري مي كند و اين همان وازكتومي است كه ارتباطي با ساخته شدن هورمون و ريختن آن به داخل خون ، كه موجب بروز صفات ثانويه جنسي و خصوصيات مردانه مي شود ، ندارد .

نكات مهم  :

- انجام عمل  وازکتومي بدون تيغ جراحي هيچگونه تاثير منفي بر تمايلات و قواي جنسي ، صفات ثانويه جنسي مردانه ، چاقي و لاغري ندارد .
-  در ايجاد سرطان پروستات و بيضه بي تاثير است .
-  در ايجاد بيماري هاي قلبي عروقي بي تاثير است .
-  در صورت انجام مشاوره صحيح ، پس از وازکتومي بدون تيغ جراحي هيچ نوع واكنش منفي ديده نمي شود. 

عوارض جانبي :

به ندرت پس از عمل مختصري درد توام با كبودي در محل عمل ديده مي شود كه گذراست.

دستورات پس از عمل :

- استفاده از كمپرس يخ به مدت ۲۴ ساعت
- استراحت نسبي به مدت ۴۸ ساعت
- خودداري از فعاليت سنگين تا حداقل ۴۸ ساعت 
- استفاده از بيضه بند به  مدت يك هفته
- عدم استحمام تا ۴۸ ساعت پس از عمل
- عدم مقاربت سه تا چهار هفته پس از عمل
- عدم دستكاري محل زخم كه در حال بهبودي است
- استفاده از مسكن در صورت وجود اندكي درد ، تورم و كبودي زير پوست در محل
- استفاده از يک روش مطمئن پيشگيري از بارداري تا منفي شدن آزمايش اسپرم (معمولاَ تا ۲۰  بار نزديكي)

در صورت بروز اين عوارض بايستي به مراكز وازكتومي مراجعه نمود :

- تب در چهار هفته اول وخصوصاَ‌ هفته اول پس از عمل
- خونريزي يا خروج چرك از محل زخم
- درد و تورم در محل زخم كه مرتباَ در حال افزايش باشد .
- به تعويق افتادن قاعدگي وشك به وجود حاملگي در همسر

تفاوت وازكتومي بدون تيغ جراحي با روش متداول وازكتومي چيست ؟

در روش متداول براي دسترسي به لوله هاي مني بر توسط تيغ جراحي شكافي در دو طرف پوست بيضه ايجاد كرده و  پس از بستن لوله ها اين شكاف ها را با بخيه مي بندند . اما در روش وازكتومي بدون استفاده از تيغ جراحي ، از طريق سوراخ بسيار كوچكي بر پوست بيضه ايجاد شده ، لوله هاي مني بر را بيرون آورده ، مي بندند و به اين ترتيب ديگر نيازي به زدن بخيه در پايان عمل وجود ندارد .

فايده وازكتومي چيست ؟

نيازي به برش جراحي و بخيه نيست ، بنابراين عوارض به حداقل مي رسد .  بهبودي پس از عمل سريعتر بوده ، درد و ناراحتي پس از عمل و در حين عمل به حداقل مي رسد.

چه كساني مي توانند داوطلب وازكتومي باشند ؟‌

- افرادي كه تمايلي به داشتن فرزند بيشتر ندارند .
- افرادي كه همسرشان مبتلا به بيماريي است كه حاملگي برايش خطرناك مي باشد و يا ممكن است بيماري به فرزند بعدي منتقل شود .
- كساني كه خود يا همسرشان مايل يا قادر به استفاده از ساير وسايل پيشگيري از بارداري نيستند .
- مرداني كه مايل نيستند همسرشان به خاطر بستن لوله ها متحمل عمل جراحي در بيمارستان شوند .

آيا تاثير پيشگيري از بارداري وازكتومي بلافاصله پس از عمل آغاز مي شود؟

خير. پس از وازكتومي هنوز تعدادي اسپرم در لوله ها وجود دارد كه طي ۲۰ انزال خارج خواهد شد و با منفي شدن آزمايش اسپرم درجه لذت جنسي به دليل رفع اضطراب ناشي از تولد فرزند ناخواسته بيشتر خواهد شد . 

آيا وازكتومي باعث ايجاد بيماري هم مي شود؟

خير، مطالعات انجام شده برروي تعداد زيادي از مردان وازكتومي شده نشان مي دهد كه احتمال بروز بيماريهاي قلبي – عروقي و يا سرطان نشده و خود باعث بروز بيماري خاصي نمي شود . 

مدت زمان عمل جراحي وازكتومي چقدر است ؟

مدت عمل بستگي به پزشك دارد كه شما را عمل مي كند ، ولي به طور متوسط اين عمل جراحي  دقيقه طول مي كشد و تنها دردي كه احساس مي شود ، درد سوزن سرنگي است كه براي بي حس كردن محل عمل به كار مي رود ، و به دنبال آن در طول عمل هيچ دردي احساس نخواهد شد .

آيا وازكتومي از سرايت بيماري مقاربتي جلوگيري مي كند ؟

خير، چنانچه شما يا همسرتان مبتلا به بيماري يا بيماريهايي هستيد كه از راه جنسي منتقل مي شود، براي پيشگيري از ابتلا به اين نوع بيماريها بايد از كاندوم استفاده كنيد ، زيرا وازكتومي در اينجا  نقشي ندارد .

آيا پس از عمل جراحي وازكتومي مي توان به كارهاي روزمره زندگي رسيدگي كرد؟

چنانچه كارهاي سنگين جسماني بر عهده شماست ، بهتر است فعلاَ  ۴۸ ساعت استراحت كنيد و بعد به اين كارها بپردازيد . انجام كارهاي سبك بلافاصله پس از وازكتومي مجاز است .

وازكتومي در چه مكان هايي قابل انجام است ؟

جهت مشاوره وانجام رايگان اين عمل مي توانيد همه روزه ، صبح و عصر ، به واحد وازكتومي مراكز بهداشتي شهرستانها و شهرها ، درمانگاهها يا بيمارستان هاي مجهز به واحد وازكتومي مراجعه نماييد .

آيا عمل وازكتومي قابل برگشت است يا خير ؟

وازكتومي نزديك به ۷۰ درصد موارد قابل برگشت است . عمل باز كردن لوله هاي مني بر عملي گران بوده ، به تجهيزات پيشرفته بيمارستاني نياز دارد . بنابراين اين روش را مي توان روشي قطعي محسوب داشت . در هر حال قابليت برگشت وازكتومي بهتر از قابليت برگشت توبكتومي ( بستن لوله هاي رحمي در زنان ) مي باشد .

چه وقت مي توان براي انجام وازكتومي تصميم قطعي گرفت ؟

زماني كه بينديشيد اگر فرزندي به طور ناخواسته به جمع خانواده اضافه شود چه پيش خواهد آ‌مد ، يقيناَ تحت هيچ شرايطي حاضر نخواهيد بود صاحب فرزند جديدي شويد . در اين صورت بهتر است مسئله را با همسرتان در ميان گذاشته ، مشتركاَ در اين باره تصميم بگيريد . توصيه مي شود با كسي كه قبلاَ وازكتومي شده ، با يك پزشك يا يكي از كاركنان واحد تنظيم خانواده مشورت نماييد .